الفبای نیاسینایی
الفبای نیاسینایی، همچنین اشاره‌شده با نام‌های سینایی، نیاکنعانی، کنعانی یا کنعانی باستان(اولیه)، الفبایی برای عصر برنز میانه (پادشاهی میانه) آغاز شده از سرابیط‌الخادم در شبه‌جزیره سینا، مصر، و نیای مشترک احیای الفباهای نیاعبری، فنیقی و عربی‌جنوبی بوده‌است.
| الفبای نیاسینایی | |
|---|---|
یک نمونه از الفبای نیاسینایی. اگر خواندن الفبا از سمت چپ بالا آغاز شود و در راست پایین تمام شود به احتمال زیاد م‌ت ل ب ل‌ت به بانو خوانده می‌شود. | |
| نوع | ابجد |
| زبان‌ها | زبان‌های سامی شمال‌غربی |
| دورهٔ زمانی | سده‌های ۱۸ تا ۱۵ پیش از میلاد |
| سامانهٔ مادر |
هیروگلیف مصری
|
| سامانهٔ فرزند | الفبای فنیقی، الفبای عربستانی جنوبی |
| سامانهٔ خواهر | الفبای مروی، الفبای قبطی، الفبای دیموطیقی، الفبای هیراطیقی |
نیاکنعانی
الفبای نیاکنعانی همچنین نیاکنعان، کنعانی باستان (اولیه)، یا کنعانی نامی است که به الفبایی نیاسینایی (سده ۱۶ پ. م) که در کنعان به‌وجود آمد گفته می‌شود.
چکیده
جدول زیر هماهنگی بین علائم نیاسینایی، فنیقی و چند الفبای دیگر را نشان می‌دهد.
| هیروگلیف | نیاسینایی | آوانگاری | نام بازسازی‌شده | نیاکنعانی | فنیقی | نیاعبری | آرامی | عبری | دیگر | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 
| /ʔ/ | ئَلپو → اَلپ
"گاو" | 
| 
| 
| 
| א |  𐌀 A
| ||||||
| 
| /b/ | بَیتو → بَیت
"خانه" | 
| 
| 
| 
| ב |  𐌁 B
| ||||||
| 
| /g/ | گَملو → گَمل
"گردن" | 
| 
| 
| 
| ג |  C G
| ||||||
| 
| /d/ | دیگّو → دَگ
"ماهی" | 
| 
| 
| 
| ד |  𐌃 D
| ||||||
| 
| /h/ | هَو/هَلّو → هَو/هیلّول
"ستایش" | 
| 
| 
| 
| ה |  Ε 𐌄 E
| ||||||
| 
| /w/ | واوو → واو/اوف
"مرغ (پرنده)" | 
| 
| 
| 
| ו |   𐌅 𐌖 F U W V
| ||||||
| 
| /z/ | زَینو → زَین
"شمشیر" | 
| 
| 
| 
| ז |  I Z 𐌆
| ||||||
| /ð/ | ذیقّو → ذیقّ
"زنجیر" | 
| |||||||||||||
| 
| /ħ/ | حَسیر → حَصر
"حیاط" | 
| 
| 
| 
| ח |    H 𐌇
| ||||||
| /x/ | حَیتو → حَیت
"نخ" | 
| ||||||||||||
| 
| /tˤ/ | طَیتو → طَب
"خوب" | 
| 
| 
| 
| ט |   Ð 𐌈
| ||||||
|  
| /j/ | یَدو → یَد
"دست" | 
| 
| 
| 
| י |  𐌉 IJY
| ||||||
| 
| /k/ | کَپو → کَپ
"نخل" | 
| 
| 
| 
| כ، ך |  𐌊 K
| ||||||
| 
| /l/ | لَمدو → لَمد
"جادو" | 
| 
| 
| 
| ל |   𐌋 L ϟ
| ||||||
| 
| /m/ | مَییم → مَیم
"آب" | 
| 
| 
| 
| מ، ם |  𐌌 M
| ||||||
| 
| /n/ | نَحشو → نَحش
"مار" | 
| 
| 
| 
| נ، ן |  Ν 𐌍 N
| ||||||
|  
| /s/ | صَمکو → صَمک
"گیره (میخ)" | 
| 
| 
| 
| ס |   𐌎
| ||||||
| 
| /ʕ/ | عَینو → عَین
"چشم" | 
| 
| 
| 
| ע |  𐌏 O
| ||||||
| 𓎛 
| /ɣ/ | غَیعمو → غَع
"ابدیت" | 
| غ 𐎙 | ||||||||||
| 
| /p/ | پیعتو → پعیت "گوشه" | 
| 
| 
| 
| פ، ף |   P 𐌐
| ||||||
|   
| /sˤ/ | صَدو → صَد
"گیاه" | 
| 
| 
|  
| צ، ץ |   ϡ M 𐌑 𐎕
| ||||||
| 
| /kˤ/ or /q/ | قوپو → قوپ "سوزن/هیره/میمون" | 
| 
| 
| 
| ק |     Q 𐌘
| ||||||
| 
| /r/ | رَعسو → رُعش
"کله" | 
| 
| 
| 
| ר |   𐌓 R
| ||||||
| 
| /ʃ/ | شیمس → شیمش "خورشید" | 
| 
| 
| 
| שׁ |  𐌔 S
| ||||||
|
| /ɬ/ | سینّو → شَدِه
"مزرعه، زمین" | שׂ | |||||||||||
| /θ/ | ثَنّو → ثَنّ
"کمان" | 
| |||||||||||||
| 
| /t/ | تَوو → تاو
"علامت" | 
| 
| 
| 
| ת |  Τ 𐌕 T
|
منابع
- Proto-Sinaitic script، ویکی‌پدیای انگلیسی.
- https://archive.org/details/isbn_9780195079937/page/88/mode/2up