ضرب داخلی
در هندسهٔ تحلیلی، ضرب داخلی (به انگلیسی: Inner Product) یا ضرب اسکالر (نردهای) (به انگلیسی: scalar product) یک عمل دوتایی بین دو بردار اقلیدسی است که نتیجهٔ آن یک عدد حقیقی است.
به عبارتی دیگر، ضرب داخلیِ دو کمیت برداری، یک کمیت نردهای است.
نام ضرب اسکالر به این موضوع اشاره دارد که نتیجهٔ ضرب، یک کمیت اسکالر (نردهای) است.
ضرب داخلی با نماد نقطه در وسط «·» نمایش داده میشود که با نقطه «.» تفاوت دارد، ازاینرو در انگلیسی به آن ضرب نقطهای (به انگلیسی: dot product) هم گفته میشود.
تعریف
بیان ریاضی
ضرب داخلی دو بردار
مثال
بیان ماتریسی
اگر بردارها را ماتریس سطری فرض کنیم ضرب داخلی را میتوان از رابطهٔ زیر نیز محاسبه کرد (
مثال
بیان هندسی
اگر
در نتیجه:
- اگر وبر هم عمود باشند، نتیجهٔ ضرب صفر خواهد شد و برعکس:
- اگر وبا هم موازی باشند، نتیجهٔ ضرب برابر ضرب طول بردارها خواهد شد و برعکس:
- ضرب داخلی یک بردار در خودش برابر مقدار طول آن به توان ۲ است:
حجم متوازیالسطوح بهکمک ضربداخلی بردارها
متوازیالسطوح از احجامبرداری است که دارای حجم و مساحت است.
برایتشکیل متوازیالسطوح احتیاج به ضربخارجی سهبردار بهنام (a,b,c) نیاز است. ویرایش پیداکردن حجم آن احتیاج به ضربداخلی است.
ضربداخلی بردارهای a,b,c بهترتیب اینگونه است.
حجم متوازیالسطوح به این صورت است.
خواص
- شرکتپذیری ممکن نیست.
- خط زدن ممکن نیست: اگر ، نمیتوان نتیجه گرفت کهبلکه
- نابرابری مثلثی:
- نابرابری کوشی-شوارتز (از بیان هندسی نتیجه میشود):
تعمیم بردارهای مختلط
برای دو بردار مختلط، ضرب داخلی به صورت زیر تعریف میشود:
که در اینجا،
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ "Comprehensive List of Algebra Symbols". Math Vault (به انگلیسی). 2020-03-25. Retrieved 2020-09-06.
- ↑ S. Lipschutz; M. Lipson (2009). Linear Algebra (Schaum's Outlines) (4th ed.). McGraw Hill. ISBN 978-0-07-154352-1.
- ↑ «۱۲٫۳». Thomas' Calculus (14th Edition).
- ↑ هندسه۳ پایهدوازدهم.
- ↑ Weisstein, Eric W. "Dot Product." From MathWorld--A Wolfram Web Resource. http://mathworld.wolfram.com/DotProduct.html
عملیات دوتایی | ||||
---|---|---|---|---|
عددی | تابعی | مجموعهای | ساختاری | |
مقدماتی
+ جمع حسابی
div خارج قسمت اقلیدسی ترکیباتی
() ضریب دوجملهای | ∘ ترکیب ∗ کانولوشن |
جبر مجموعهها
∪ اجتماع ترتیب کلی
توریها
|
مجموعهها
× ضرب دکارتی گروهها
⊕ حاصلجمع مستقیم مدولها
⊗ ضرب تانسوری |
درختها
واریتههای متصل
# جمع متصل فضاهای نقطهدار
|
بُرداری | ||||
(.) ضرب اسکالر ∧ ضرب برداری | ||||
جبری | ||||
[,] کروشه لی {,} کروشه پواسون ∧ ضرب خارجی | ||||
هومولوژی | ||||
∪ cup-produit • حاصلضرب اشتراک | ترتیبی | |||
+ الحاق | ||||
منطق بولی | ||||
∧ عطف منطقی | ∨ فصل منطقی | ⊕ یای انحصاری | ⇒ استلزام منطقی | ⇔ اگر و فقط اگر |