آباد (تنگستان)

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰ جمعیت این شهر ۳٬۵۰۳ نفر (در ۹۳۶ خانوار) بوده‌است.

در خصوص تاریخچه باستانی آباد بجز چند مکان مدفون اطلاع دیگری در دست نیست. مکانهایی که قدمت آباد در سلسله ساسانیان را تأیید می‌کند. شهری سرسبز که بر اثر سیل مدفون شده و خالی از سکنه می‌گردد. در اواخر سلسله زندیه افرادی از ایل زنگنه که به قصد کمک به لطفعلی خان زند و جمع‌آوری نیرو به دشتی و دشتستان آمدند و در محل شهر کنونی آباد سکنی گزیدند. پس از دستگیری لطفعلی خان توسط محمد خان قاجار و نابینا و کشته شدن او، فرستادگان وی در آباد مانده و نام گزفاق که نام محلی در کرمانشاه می‌باشد را بر آن نهادند.

در نزدیکی شهر تلی از خاک وجود دارد که در زیر آن کاخی مشهور به کوشک مربوط به دوره ساسانیان وجود دارد، ماهیت تپه کوشک هنگام تسطیج آن و هویدا شدن قسمتی از ساختمان مدفون در زیر تپه (برابر تصویر) کشف شد اما به دلیل عدم پیگیری مسئولان ذی‌ربط در خصوص ثبت این اثر تاریخی در فهرست آثار ملی و عدم ممانعت از تخریب آن متأسفانه مالک زمین در اواسط سال ۹۱ تل مذکور را با خاک یکسان کرد. از این رو قدمت تاریخی این شهر به پیش از میلاد مسیح برمی‌گردد و به عقیده عده‌ای شهر گمشده توز همین آباد می‌باشد. همچنین در بالاترین ارتفاعات کوه آباد واقع در ضلع شرقی شهر قلعه‌ای وجود دارد که به دوره نوسنگی یعنی حدود ۷۰۰۰ سال پیش برمی گردد که به علت صعب العبور بودن مسیر آن تاکنون در فهرست آثار ملی ثبت نشده‌است.

برابر نظریات یکی از مورخین که برای اولین بار نظریه مدفون شدن شهر قدیمی توز در زیر شهر کنونی آباد به علت سیل را مطرح کرد، تاریخ نگاران دیگر در صدد جستجو و کندوکاو در جهت یافتن مدارک و اثبات این قضیه برآمدند. وی در مقاله‌ای تحت عنوان (توز زنده است) به این موضوع پرداخته و در قسمتی از آن مقاله چنین نوشته‌است: «تطابق موقعیت طبیعی و جغرافیایی کنونی آباد با مکان توصیف شده شهر توز توسط مورخین قدیمی که شهر توز را بین کوهستان و تپه‌های ماهور وصف کرده‌اند، بطوریکه رودخانه‌ای از کنار آن می‌گذشته‌است؛ مورخین امروزی را به این یقین رسانده‌است که شهر گمشده توز که مکان دقیق آن تا به امروز نامشخص بوده و تمدن غنی آریایی در آن جای داشته، در حدود شهر آباد بوده‌است.»