زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

مزابنه





مزابنه در لغت به معنای مدافعه، هم‌دیگر را راندن و تدافع است.
[۲] مجمع البحرین، ج۶، ص۲۶۰.



۱ - معنای اصطلاحی مزابنه



در اصطلاح به معنای فروختن خرمای تر بر درخت (به طور تخمین) به خرمای خشک، با کیل معین و فروختن انگور به کشمش با کیل معین (در اخیر).
[۳] الهدایه (رشدانی مرغینانی)، ج۳، ص۳۳.
[۴] مغنی المحتاج، ج۲، ص۹۳.
[۵] المذهب (ابو اسحاق شیرازی) ج۱، ص۲۷۵.
[۶] المغنی (ابن‌قدامه)، ج۴، ص۵۰.

بیع مجهول به مجهول از جنس خود، و بیع معلوم به مجهول از جنس خود.
[۷] شرح الزرقانی برموطا مالک، ج۳، ص۲۶۸.

بیع ثمره نخل به مثل خود.
خریدن تمر به تمر.
[۱۰] الام، ج۳، ص۶۲.


۲ - وجه نامگذاری مزابنه



این اصطلاح مأخوذ از «زین» به معنای دفع است، چنان‌که کلمه زیانیه از این ریشه به ملائکه‌ای اطلاق شده که اهل دوزخ را به سوی آن سوق می‌دهند و می‌رانند.
فرمود: «سندع الزبانیه».
و چون معامله مزبور مبتنی بر تخمین و غالباً توأم با غبن می‌باشد، هر یک از متبایعین درصدد بر می‌آید که غبن را از خود دفع و دور کند.
و یا مغبون می‌خواهد معامله را فسخ کند و غابن می‌خواهد آن را امضاء نماید و به هر تقدیر با یک‌دیگر تدافع و مخاصمه دارند و بدین جهت آن را مزابنه گویند یعنی مدافعه.

۳ - حکم مزابنه



حرمت مزابنه فی الجمله مورد اتفاق فریقین است و حدیث نبوی بر تحریم آن دلالت دارد.
بدین تعبیر: «نهی عن بیع المحاقلة و المزابنة... و المزابنة بیع التمر فی رؤس النخل بالتمر» أو «بیع الرطب بالتمر کیلا».
[۱۳] شرح الزرقانی برموطا مالک، ج۳، ص۲۶۸.
[۱۴] المغنی (ابن قدامه)، ج۴، ص۱۳.


۴ - پانویس


 
۱. لسان العرب، ماده «زبن»، ج۱۳، ص۱۹۴.    
۲. مجمع البحرین، ج۶، ص۲۶۰.
۳. الهدایه (رشدانی مرغینانی)، ج۳، ص۳۳.
۴. مغنی المحتاج، ج۲، ص۹۳.
۵. المذهب (ابو اسحاق شیرازی) ج۱، ص۲۷۵.
۶. المغنی (ابن‌قدامه)، ج۴، ص۵۰.
۷. شرح الزرقانی برموطا مالک، ج۳، ص۲۶۸.
۸. حدائق الناضره، ج۱۹، ص۳۵۰.    
۹. الروضة الیهیه، ج۳، ص۳۶۳.    
۱۰. الام، ج۳، ص۶۲.
۱۱. علق/سوره۹۶، آیه۱۸.    
۱۲. حدائق الناضره، ج۵، ص۱۶۴.    
۱۳. شرح الزرقانی برموطا مالک، ج۳، ص۲۶۸.
۱۴. المغنی (ابن قدامه)، ج۴، ص۱۳.
۱۵. ریاض المسائل، ج۸، ص۳۶۳.    
۱۶. لسان العرب، ذیل «زبن»، ج۱۳، ص۱۹۵.    


۵ - منبع



جابری عرب‌لو، محسن، فرهنگ اصطلاحات فقه فارسی، ص۱۵۷-۱۵۸.



آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.