طولطَوْل به معنای توانایی مالی می‌باشد. ۱ - کاربرد فقهیاز احکام آن در باب نکاح سخن گفته‌اند. ۲ - بررسی واژه طولواژه «طَول» در قرآن کریم در خصوص ازدواج با کنیز به کار رفته است.معنای لغوی آن زیادتی و فضل است؛ لیکن مراد از آن در آیه شریفه، توانایی مالی است؛ به گونه‌ای که شخص بتواند از عهده پرداخت مهر زن آزاد و یا علاوه بر آن، نفقه او بنابر اختلاف دیدگاهها برآید. [۳]
التنقیح الرائع، ج۳، ص۷۹.
بدون شک، مرد آزادی که از نظر مالی ناتوان از ازدواج با زن آزاد است، چنانچه بر اثر ازدواج نکردن بیم وقوع در حرام داشته باشد، می‌تواند با کنیز ازدواج کند؛ هرچند صبر پیشه کردن تا زمانی که خداوند گشایشی در کار او ایجاد کند افضل است. در فرض فقدان یکی از دو شرط یاد شده (ناتوانی مالی و بیم وقوع در حرام) در مسئله سه دیدگاه مطرح است: حرمت ازدواج با کنیز مطلقا؛ جواز توأم با کراهت آن مطلقا و حرمت آن به شرط داشتن همسر آزاد. قول نخست، مشهور میان قدما وقول دوم اشهر میان متأخران است. بنابر قول به حرمت، آیا عقد نیز باطل است یا عقد صحیح می‌باشد، هرچند مرتکب حرام شده است؟ مسئله اختلافی است بنابر قول به حرمت، تفاوتی میان ازدواج دائم و موقت نیست [۱۱]
غایة المرام، ج۳، ص۵۸.
لیکن برخی، حرمت را به ازدواج دائم اختصاص داده‌اند. اگر کسی مدعی ناتوانی مالی و بیم ابتلا به حرام باشد، در صورتی که دروغگو بودنش محرز نباشد، ادعایش پذیرفته می‌شود. [۱۴]
مسالک الافهام، ص۳۲۹.
کسی که مالی در دست دارد و ادعا می‌کند ملک دیگری است، در صورت عدم احراز ملکیت او، گفته‌اش پذیرفته است. همچنین اگر ادعا کند دینی بر ذمّه دارد که مانع طَول است.۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ص۲۳۱، ج۵. |