خمرهخمره به ضم خاء به معنای سجاده است. از آن به مناسبت در باب صلات نام برده اند. ۱ - معنای خُمرَهخُمرَه سجّاده های کوچک، بافته شده از برگ خرما می‌باشد. ۲ - احکام خُمرَهسجده کردن بر خمره به جهت غیر خوردنی بودن آن صحیح است، به شرط آنکه تار و پود آن نیز از گیاه غیر خوردنی باشد. اما اگر از جنس چیزی باشد که سجده بر آن صحیح نیست، در صورت غلبه آن و قرار نگرفتن پیشانی به مقدار لازم روی برگ، سجده باطل است. امام خمینی در کتاب استفتائات در پاسخ به این سؤال که: ما هو حکم الصلاة مع المخالفین جماعة، هل یجوز السجود علی السجادة مباشرة دون وضع ما یصحّ السجود علیه کالتربة الحسینیة او ورقه او ما فی حکمها؟ فرموده‌اند: «لا مانع من ذلک فی مواضع التقیة و یجتزی بتلک الصلاة.» ۲.۱ - پهن کردن خُمرَه در مسجداز احکام دیگر خمره (سجاده) این است که اگر کسی سجاده خود را زودتر از دیگران در مکان‌هایی که استفاده از آن‌ها مشترک بین مردم است پهن کند نسبت به آن مکان حق اولویت پیدا می‌کند و دیگری نمی‌تواند در استفاده از آن مزاحم او شودو در تحریرالوسیله در این خصوص آمده است: «الظاهر انّ وضع الرحل مقدّمة للجلوس کالجلوس فی افادة الاولویة؛ لکن ان کان ذلک بمثل فرش سجّادة ونحوها ممّا یشغل مقدار مکان الصلاة او معظمه، لا بمثل وضع تربة او سبحة او مسواک وشبهها. ظاهر آن است که رحل گذاشتن به عنوان مقدمه برای نشستن - مانند خود نشستن - مفید اولویت است؛ لیکن در صورتی که گذاشتن رحل مانند پهن کردن سجّاده و نظیر آن، از چیزهایی باشد که به قدر مکان نماز یا بیشتر مکان نماز را بگیرد، نه آنکه مانند گذاشتن مهر یا تسبیح یا مسواک و مانند آن‌ها باشد. و «معتبر است که بین گذاشتن رحل و آمدن او زمانی طولانی که مستلزم تعطیل مکان شود، فاصله نشود وگرنه مفید حق نمی‌باشد، پس برای دیگری جایز است که آنجا را قبل از آمدن او بگیرد و رحل او را بردارد و در آنجا نماز بخواند در صورتی که جا را به طوری اشغال کرده که نماز در آن بدون برداشتن رحل ممکن نیست. و ظاهر آن است که بردارنده رحل، ضامن آن است تا آنکه آن را به صاحبش برساند. و همچنین است حال در جایی که آنجا را ترک نماید با اعراض از آن با اینکه رحلش در آنجا باقی می‌باشد.» ۳ - پانویس۴ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص۴۹۴-۴۹۵. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |