حبوباتحبوبات دانههای خوردنی نباتات می‌باشد. که از آن در بابهای طهارت، صلات، زکات، تجارت، دین، غصب و حدود سخن رفته است. ۱ - معنی حبوباتحبوبات به دانههای گیاهانی مانند لوبیا، عدس، نخود و ماش که در پختن غذا از آنها استفاده میشود، اطلاق میگردد. ۲ - حبوبات در طهارتبه گفته برخی، برای تطهیر حبوبات نجس شده، مانند برنج و ماش، آنها را در پارچهای قرار داده و در آب کر فرو میبرند و در صورت نفوذ نجاست در باطن آنها، آن قدر در آب میماند که آب پاک در باطن آن نفوذ کند. برخی، تطهیر باطن مثل حبوبات را غیر ممکن دانستهاند. ۳ - حبوبات در صلاتسجده بر حبوباتِ خوردنی، مانند گندم و برنج صحیح نیست. ۴ - حبوبات در زکاتاز میان حبوبات، زکات گندم و جو واجب است؛ و بنابر قول مشهور زکات دیگر حبوبات وزنی یا پیمانهای، مانند ذرّت، عدس، برنج و ماش در صورتی که به حد نصاب برسند، مستحب است. ۵ - حبوبات در تجارتحبوبات، مانند گندم و برنج یک جنس تلقی نمیشوند؛ از این رو، معامله هر نوع در برابر نوعی دیگر به زیاده جایز و صحیح است و ربا به شمار نمیرود، جز گندم و جو که بنابر قول مشهور در مسئله ربا، یک جنس محسوب میگردند و معامله یکی در برابر دیگری به زیاده جایز نیست. بیع سلم در حبوبات جایز است، به شرط آنکه اوصاف کالا، مانند تازه یا کهنه بودن، رنگ، بزرگی و کوچکی، نوع و محصول کدام شهر بودن، تعیین گردد. ۶ - حبوبات در دین و غصبحبوبات، مثلیاند؛ از این رو، در موارد ضمان، مثل آن بر ذمه ثابت میشود نه قیمت آن. [۱۰]
جواهر الکلام ج۳۷، ص۸۵.
[۱۱]
جواهر الکلام ج۳۷، ص۸۹.
۷ - حبوبات در حدوداز آنجا که حبوبات بالقوّه خوردنی به شمار میروند، در صورتی که در زمان قحطی، کسی از روی اضطرار آنها را بدزدد، حد سرقت بر او جاری نمیگردد. ۸ - پانویس
۹ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص۲۰۷-۲۰۸. |