زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

تفویف





تفویف، استفاده از فنون بدیعی مختلف در جملات متوالی مستقل با تساوی جمله‌ها در وزن است.


۱ - تعریف



یکی از اسلوب‌های بدیعی قرآن "تفویف" است؛ یعنی گوینده در کلام خود مفاهیم گوناگونی مانند مدح، وصف و فنون دیگر را بیاورد و هر کدام از فنون را در جمله‌ای مستقل بگنجاند؛ به شرط این که در وزن با یکدیگر مساوی باشند و در سجع از همدیگر جدا شوند.

۲ - جایگاه تفویف



"تفویف" در جمله‌های بلند، متوسط و کوتاه واقع می‌شود.

۲.۱ - مثال جمله طولانی


مثال جمله طولانی، نقل سخن ابراهیم خلیل علیه‌السّلام است که می‌فرماید: (الذی خلقنی فهو یهدین والذی هو یطعمنی ویسقین واذا مرضت فهو یشفین والذی یمیتنی ثم یحیین)؛ "آن کس که مرا آفریده و همو راهنماییم می‌کند و آن کس که او به من خوراک می‌دهد و سیرابم می‌گرداند و چون بیمار شوم او مرا درمان می‌بخشد و آن کس که مرا می‌میراند و سپس زنده‌ام می‌گرداند
".
در این آیه، محاسن بدیعی فراوانی به کار رفته که یکی از آن‌ها "مناسبت" است که در "خلقنی" و "یطعمنی" وجود دارد و نیز "تنکیت" که در آیه (و اذا مرضت) هست؛ زیرا حضرت ابراهیم، افعال خیر را از خدای متعال و فعل شر را از آن خود می‌داند؛ و این بالاترین درجه ادب است.

۲.۲ - مثال جمله متوسط


مثال جمله متوسط: (تولج اللیل فی النهار وتولج النهار فی اللیل وتخرج الحی من المیت وتخرج المیت من الحی)؛ " شب را به روز در می‌آوری و روز را به شب در می‌آوری و زنده را از مرده بیرون می‌آوری و مرده را از زنده خارج می‌سازی".
در این آیه، محاسن بدیعی از جمله مطابقت، عکس و تبدیل تحقق یافته است.
[۴] خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، ج۱، ص۷۹۸.
[۵] بستانی، بطرس، ۱۸۹۸ - ۱۹۶۹، محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة، ص۷۰۶.


۳ - پانویس


 
۱. شعراء/سوره۲۶، آیه۷۸ - ۸۱.    
۲. آل عمران/سوره۳، آیه۲۷.    
۳. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۳۰۴.    
۴. خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، ج۱، ص۷۹۸.
۵. بستانی، بطرس، ۱۸۹۸ - ۱۹۶۹، محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة، ص۷۰۶.


۴ - منبع


فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تفویف».    



آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.