تدارکتدارك به جبران عمل فوت شده یا مال تلف گشته گفته می شود. ۱ - متعلق تدارکمتعلق تدارك یا مال است و یا عمل. ۲ - تدارک مالیتدارك مالى در موارد ضمان مطرح است و تدارك عمل یا به اصلاح رفع نقص آن است و یا به انجام دادن آن پس از ترك عمل در زمان مقرّر و از آن در بابهاى طهارت، صلات و حج سخن گفته شده است. ۳ - تدارك به اصلاح عملاگر فردى در اثنا یا بعد از فراغ از وضو یا غسل به ترک جزء- مانند شستن صورت- یا شرطى از آن- مانند رعایت ترتیب- یقین کند با بقاى موالات ، باید جزء یا شرط ترك شده را همراه اعمال پس از آن انجام دهد. همچنین اگر در اثناى عمل در آن شک کند. [۳]
العروة الوثقى، ۱ج، ص۲۵۱.
جزء واجبى از نمازکه سهوا ترك و نمازگزار در اثنا متوجّه آن شده است اگر رکن باشد، مانند رکوع و سجود، پیش از دخول در ركن بعدى تدارك پذیر است و اگر غیر ركن باشد، مانند ترك یك سجده یا تشهد رکعت دوم، چنانچه قبل از دخول در ركن متوجّه شود، برمى‌گردد و آن را تدارك مى‌كند و اگر بعد از آن متذكّر گردد پس از اتمام نماز آن را به جا مى‌آورد.البتّه بعضى از اجزاى فراموش شده مانند قرائت، پس از تجاوز از محل آن، نیاز به تدارك ندارد. در مواردى نیز علاوه بر تدارك عمل، سجده سهو نیز واجب مى‌شود.مأموم در افعالى که باید از امام تبعیت کند اگر از روى فراموشی از وى پیشى گیرد- مانند آنكه پیش از امام به رکوع یا سجده رود یا سر از سجده بردارد- برمى‌گردد و با امام آن راتدارك مى‌كند. ۴ - تدارك به انجام دادن عملکسىکه بدون غسل یا نمازاحرام، محرم شده بنابر مشهور مستحب است آن راتدارك و پس از آن احرام را اعاده کند. واگر وقوف اختیاری مشعر الحرام از حاجی فوت شود قبل از زوال روز عید قربان مى‌تواند آن را تدارك کند، به شرط آنكه وقوف عرفه از او فوت نشده باشد. ۵ - پانویس
۶ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۲، ص۴۱۶. |