تجنیحتجنیح به نوعی نشستن در حالت تشهد گفته می شود ۱ - معنای لغوی تجنیحبه حالتی که دستان و بازوان را همچون دو بال قرار داده می شود می گویند. ۲ - تجنیح در فقهتجنیح عبارت است از آنكه انسان بازوان و دستان خود را چون دو بال قرار دهد. تحقّق آن در رکوع به دور كردن آرنج و بازوان از پهلو و در سجده به بلند كردن آرنج از زمین و فاصله انداختن بین بازوان و پهلو است. از تجنیح به تجافی نیز تعبیر شده است. از آن در باب صلات سخن رفته است. ۲.۱ - کیفیت رکوع و سجود نمازرکوع و سجود در هر رکعت نماز از واجبات رکنی است. پس «در رکوع باید به‌اندازه متعارف خم شود به‌طوری که دستش به زانویش برسد و احتیاط (مستحب) آن است که به‌طوری باشد که کف دست به زانو برسد، بنابراین مسمّای خم شدن، کفایت نمی‌کند.» همچنین بر نمازگزار «لازم است برای سجده، خم شده و طوری پیشانی را (بر زمین) بگذارد که مسمّای سجده تحقق یابد و همین (خم شدن و نهادن پیشانی بر زمین) میزان رکن و معیار زیاد کردن عمدی و سهوی است. در رکوع و سجده چیزهای دیگری لازم است که در رکن بودنشان دخالتی ندارند. مثلاً از جمله چیزهایی که در سجده لازم است و در رکن بودن آن دخالتی ندارند «سجده کردن روی شش عضو (است که باید روی زمین گذاشته شود)، دو کف دست و دو زانو و دو انگشت بزرگ پا.» باتوجه‌به شکل رکوع و سجده که با خم کردن و انحناء بدن همراه است احکامی در شرع مقدس برای آن بیان شده است که تجنیح یکی از آن‌ها است. ۲.۲ - حکم تجنیح در رکوع و سجودتجنیح در ركوع و سجود براى مرد و ترک آن براى زن،مستحب است. امام خمینی در کتاب تحریرالوسیله تجنیح را از مستحبات رکوع و سجده ذکر نموده و می‌نویسد: «(مستحب است) زانوها را به عقب کشیده کمر را صاف نگاه دارد و گردن را بکشد، و آرنج دست‌ها را مانند دو بال قرار دهد و زن دست‌هایش را روی ران‌ها، بالای زانوها بگذارد.» و «مستحب است در حال سجده تجافی نماید؛ یعنی شکم را از زمین بالا بگیرد و همچنین مستحب است تجنیح به این‌که برای خودش بال قرار دهد به این ترتیب که آرنج‌ها را از زمین بلند کرده میان بازوان و پهلوهایش فاصله‌اندازد و دستانش را از بدنش دور نموده دستانش را مانند دو بال قرار دهد.» ۳ - پانویس۴ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۲، ص۳۶۲-۳۶۳. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |