استفضالافزون آوردن را استفضال گویند. عنوان فوق در باب‌های اجاره و نکاح آمده است. ۱ - استفضال غذای اجیراجیر می‌تواند مقداری از غذایی را که از اجیر کننده دریافت می‌کند به جهت استفضال، کنار بگذارد. ۲ - استفضال نفقههرگاه شوهر خرجی مدّت معیّنی را به زن بپردازد، و مقداری از آن به جهت قناعت یا غیر آن زیاد آید، زن مالک آن زیادی است و شوهر نمی‌تواند از او بازپس گیرد. امام خمینی در این باره می‌نویسد: لو دفعت الیها نفقة ایّام - کاسبوع او شهر مثلاً - و انقضت المدّة و لم تصرفها علی نفسها - امّا بان انفقت من غیرها، او انفق الیها شخص - کانت ملکاً لها، و لیس للزوج استردادها، و کذا لو استفضلت منها شیئاً بالتقتیر علی نفسها کانت الزیادة ملکاً لها، فلیس له استردادها. نعم لو خرجت عن الاستحقاق قبل انقضاء المدّة - بموت احدهما او نشوزها او طلاقها بائناً - یوزّع المدفوع علی الایّام الماضیة و الآتیة، و یستردّ منها بالنسبة الی ما بقی من المدّة. بل الظاهر ذلک – ایضاً - فیما اذا دفع لها نفقة یوم و عرض احد تلک العوارض فی اثنائه، فیستردّ الباقی من نفقة الیوم.» [۳]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۳۴۱، کتاب النکاح، فصل فی النفقات، مسالة۱۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
اگر نفقه چند روزی را به او (زن) بپردازد؛ مانند هفته یا ماه مثلاً و این مدت بگذرد و او برای خودش صرف ننماید - به اینکه از غیر آن نفقه، برای خود خرج کند یا شخصی برای او انفاق نماید - آن نفقه ملک زن است و زوج حق برگرداندن آن را ندارد. و همچنین است اگر زن با صرفه‌جویی، چیزی از آن نفقه را زیاد بیاورد، این زیادی ملک خودش می‌باشد و شوهر حق استرداد آن را ندارد، ولی اگر قبل از انقضای مدت با فوت یکی از آن‌ها یا نشوز زن یا طلاق بائن از استحقاق آن خارج شود آنچه که به او پرداخته بین روزهای گذشته و آینده توزیع می‌شود و از آن به نسبت باقی‌مانده مدت، مسترد می‌شود؛ بلکه ظاهراً همین‌طور است در جایی که نفقه یک روز را به او بپردازد و یکی از عوارض در اثنای آن روز پیدا شود پس باقی‌مانده نفقه روز مسترد می‌شود.۳ - پانویس۴ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۴۷۴. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |