زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

ابرق





ابرق، مال اهدایی به کعبه است به گفته ازرقی هدایای کعبه درون چاهی ریخته می‌شد که حضرت ابراهیم و حضرت اسماعیل (علیهماالسلام) هنگام پایه‌گذاری خانه خدا آن را کنده بودند.


۱ - معنای لغوی



اَبْرَق به معنای چیزی است که در آن سیاه و سفید همراه شده باشند یا سنگ و گل و یا شن و خاک در آن آمیخته باشد. نیز به هر زمین یا کوهی که دارای دو رنگ باشد، ابرق گفته می‌شود.
[۶] زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۱۳، ص۲۱، «برق


۲ - پیشینیه تاریخی



مکان‌هایی بدین نام در حجاز وجود دارند.
[۷] بکری، عبدالله، معجم ما استعجم، ج۴، ص۱۲۳۶.
[۸] حموی، یاقوت، معجم البلدان، ج۱، ص۶۹.
از میان مورخان، تنها ازرقی از ابرق به معنای مال کعبه یاد کرده است. به گفته وی هدایای کعبه درون چاهی ریخته می‌شد که حضرت ابراهیم و حضرت اسماعیل (علیهماالسلام) هنگام پایه‌گذاری خانه خدا آن را کنده بودند.
[۱۰] ازرقی، ابوالولید محمد، اخبار مکه، ج۱، ص۲۴۵.

شاید به سبب رنگارنگ بودن و گوناگونی این اموال اهدایی، آن‌ها را ابرق می‌گفته‌اند. مردم برای این مال حرمت فراوان قائل بودند و باور داشتند که این مال در صورتی که با مالی دیگر آمیخته شود، موجب نابودی آن خواهد شد وکمترین گرفتاری برای دارنده چنین مالی، دشوار شدن جان کندن اوست. به گزارش ازرقی از عبدالله بن زراره، جان دادن جوانی از پرده‌داران کعبه دشوار شد و پس از اعتراف وی به ربودن ۴۰۰ دینار از اموال کعبه، پدرش پرداخت آن را بر عهده گرفت. آن‌گاه جوان به راحتی جان سپرد.

۳ - فهرست منابع



(۱) اخبار مکه: الازرقی (م،۲۴۸ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، ۱۴۱۵ق.
(۲) تاج العروس: الزبیدی (م،۱۲۰۵ق.) ، به کوشش علی شیری، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۴ق.
(۳) تاریخ مکة المشرفه: محمد بن احمد ابن الضیاء (م. ۸۵۴ق.)، به کوشش علاء و ایمن، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۴ق.
(۴) لسان العرب: ابن منظور (م،۷۱۱ق.)، قم، ادب الحوزه، ۱۴۰۵ق.
(۵) مجمع البحرین: الطریحی (م. ۱۰۸۵ق.)، به کوشش الحسینی، تهران، نشر الثقافة الاسلامیه، ۱۳۷۵ش
(۶) معجم البلدان: یاقوت الحموی (م. ۶۲۶ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۳۹۹ق
(۷) معجم ما استعجم: عبدالله البکری (م. ۴۸۷ق.)، به کوشش السقاء، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۳ق
(۸) معجم مقاییس اللغه: احمد بن فارس (م. ‌۳۹۵‌ق.)، به‌کوشش عبدالسلام، قم، دفتر تبلیغات، ۱۴۰۴‌ق.

۴ - پانویس


 
۱. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۰، ص۱۶.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۵، ص۱۳۸.    
۳. بکری، عبدالله، معجم مقاییس اللغه، ج۱، ص۲۲۶.    
۴. حموی، یاقوت، معجم البلدان، ج۱، ص۵۹، ۶۵.    
۵. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۰، ص۱۶، «برق.    
۶. زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۱۳، ص۲۱، «برق
۷. بکری، عبدالله، معجم ما استعجم، ج۴، ص۱۲۳۶.
۸. حموی، یاقوت، معجم البلدان، ج۱، ص۶۹.
۹. ازرقی، ابوالولید محمد، اخبار مکه، ج۱، ص۲۴۷-۲۴۸.    
۱۰. ازرقی، ابوالولید محمد، اخبار مکه، ج۱، ص۲۴۵.
۱۱. ازرقی، ابوالولید محمد، اخبار مکه، ج۱، ص۲۴۸.    
۱۲. ازرقی، ابوالولید محمد، اخبار مکه، ج۱، ص۲۴۷.    
۱۳. ابن الضیاء، محمد بن احمد، تاریخ مکة المشرفه، ج۱، ص۱۱۷.    


۵ - منبع


دانشنامه حج و حرمین شریفین، برگرفته از مقاله «ابرق»،تاریخ بازیابی ۹۹/۱۱/۱۴    


رده‌های این صفحه : تاریخچه حج | کعبه




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.