غفلت اصحاب القریه (قرآن)کفار اصحاب قریه، در برابر منطق روشن و معجزات رسولان الهی تسلیم نشدند. آنان از شومی و بدبختی خود غافل شده، بر خشونت خود افزودند، و از مرحله تکذیب پا را فراتر نهاده، و رسولان الهی را تهدید، و با شدت عمل برخورد کردند و آنان را به فال بد گرفته، وجود این بزرگواران را شوم و مایه بدبختى شهر و دیارشان دانستند. ۱ - تهديد انبيا و فال بد زدن به آناناصحاب قریه از شومى خويش غافل بودند، و این غفلت سبب تهديد انبیا و فال بد زدن به آنان شد: • «وَاضْرِبْ لَهُم مَّثَلاً أَصْحَابَ الْقَرْيَةِ إِذْ جَاءَهَا الْمُرْسَلُونَ؛ و براى آنها، اصحاب قريه (انطاکيه) را مثال بزن هنگامى که فرستادگان خدا به سوى آنان آمدند». • «قَالُوا إِنَّا تَطَيَّرْنَا بِكُمْ لَئِن لَّمْ تَنتَهُوا لَنَرْجُمَنَّكُمْ وَلَيَمَسَّنَّكُم مِّنَّا عَذَابٌ أَلِيمٌ؛ آنان گفتند: «ما شما را به فال بد گرفته‌ايم (و وجود شما را شوم مى‌دانيم)، و اگر (از اين سخنان) دست برنداريد شما را سنگسار خواهيم کرد و شکنجه دردناکى از ما به شما خواهد رسيد!». ۱.۱ - دیدگاه تفسیر المیزانگویندگان این سخن مردم قریه‌اند، و روى سخنشان با رسولان است، و کلمه (تطیرنا) از مصدر تطیر است که به معناى شوم دانستن و فال بد زدن به چیزى است، و اینکه گفتند: (اگر دست از حرف‌هایتان برندارید شما را سنگسار مى‌کنیم و عذابى دردناک به شما خواهد رسید) تهدید رسولان است از سوى مردم. و معناى آیه این است که: مردم قریه به رسولان گفتند: ما شما را بد قدم و شوم مى‌دانیم، و سوگند مى‌خوریم که اگر دست از سخنان خود برندارید و تبلیغات خود را ترک نکنید و هم‌چنان به کار دعوت بپردازید، ما شما را سنگ‌باران مى‌کنیم، و از ما به شما عذابى دردناک خواهد رسید. ۱.۲ - دیدگاه تفسیر نمونهممکن است مقارن آمدن این پیامبران الهی بعضى مشکلات در زندگى مردم آن دیار بر اثر گناهانشان و یا به عنوان هشدار الهى حاصل شده باشد؛ چنان‌که بعضى از مفسران نیز نقل کرده‌اند که مدتى نزول باران قطع شد؛ ولى آنها نه تنها عبرتى نگرفتند، بلکه این حادثه را به دعوت رسولان پیوند دادند. باز به این هم قناعت نکردند؛ بلکه با تهدیدى صریح و آشکار نیات شوم و زشت خود را ظاهر ساختند، و گفتند: (اگر از این سخنان دست برندارید مسلما شما را سنگسار خواهیم کرد، و مجازات دردناکى از ما به شما خواهد رسید)! آرى طرف‌داران باطل و حامیان ظلم و فساد چون منطق قابل عرضه‌اى ندارند، همیشه تکیه بر تهدید و فشار و خشونت می‌کنند، غافل از آنکه رهروان راه الله هیچ‌گاه در برابر این تهدیدها تسلیم نخواهند شد؛ بلکه بر استقامتشان خواهد افزود، آن روز که آنها پا به این میدان گذاشتند، جان خود را بر کف گرفتند و آماده ایثار گشتند. اینجا بود که رسولان الهى با منطق گویاى خود به پاسخ هذیان‌هاى آنها پرداختند، و گفتند: شومى شما از خود شماست و اگر درست بیندیشید. به این حقیقت واقف خواهید شد (قالوا طائرکم معکم أَئِن ذکرتم). • «قَالُوا طَائِرُكُمْ مَعَكُمْ أَئِن ذُكِّرْتُم بَلْ أَنتُمْ قَوْمٌ مُّسْرِفُونَ؛ (رسولان) گفتند: «شومى شما از خودتان است اگر درست بينديشيد؛ بلکه شما گروهى اسراف‌کاريد!». ۱.۳ - بیان آیهاگر بدبختى و تیره‌روزى و حوادث شوم محیط جامعه شما را فرا گرفته، و برکات الهی از میان شما رخت بربسته، عامل آن را در درون جان خود، در افکار منحط و اعمال زشت و شومتان جست‌وجو کنید، نه در دعوت ما، این شما هستید که با بت‌پرستی و هوا‌پرستى و بیدادگرى و شهوت‌رانی فضاى زندگى خود را تیره و تار کرده، و برکات خدا را از خود قطع کرده‌اید. جمعى از مفسران جمله (أَئِن ذُكِّرْتُم) را اشاره به مطلب مستقلى دانسته‌اند و گفته‌اند مفهومش این است که آیا اگر پیامبران الهى بیایند و شما را تذکر دهند و انذار کنند، جزایش این است که آنها را تهدید به عذاب و مجازات کنید، و وجودشان را شوم پندارید، آنها براى شما نور و هدایت و خیر و برکت به ارمغان آورده‌اند، آیا پاسخ چنین خدمتى آن تهدیدها و سخنان زشت است؟ ۲ - پانویس۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۴۴۳، برگرفته از مقاله «غفلت اصحاب القریه». |