عبرت از انعام (قرآن)وجود منافع گوناگون در انعام، زمینه عبرت گرفتن انسان‌ها از انعام است. ۱ - عبرت از تولید شیر حیواناتوان لکم فی الانعـم لعبرة نسقیکم مما فی بطونه من بین فرث ودم لبنا خالصا سآئغا للشـربین. و در وجود چهارپايان، براى شما (درس‌هاى) عبرتى است: از درون شکم آنها، از ميان غذاهاى هضم شده و خون، شیر خالص و گوارا به شما مى‌نوشانيم! و ان لکم فی الانعام لعبرة یعنی برای شما در شتر و گاو و گوسفند امری است که اگر عبرت گیر و پند پذیر باشید همان امر برای عبرت و موعظه شما بس است، آن گاه آن امر را بیان نموده می‌فرماید: نسقیکم مما فی بطونه... از آنچه در درون بدن‌هایشان هست شما را سیراب می‌کنیم، در اینجا ضمیر راجع به انعام را مفرد آورد، و این از باب کثیر را واحد فرض کردن است. ۲ - عبرت از برکات حیواناتوان لکم فی الانعـم لعبرة نسقیکم مما فی بطونها ولکم فیها منـفع کثیرة ومنها تاکلون• وعلیها وعلی الفلک تحملون. و براى شما در چهارپايان عبرتى است از آنچه در درون آنهاست (از شير) شما را سيراب مى‌كنيم و براى شما در آنها منافع بسيارى است و از گوشت آنها مى‌خوريد. و بر آنها و بر كشتي‌ها سوار مى‌شويد. بعد از بیان گوشه‌ای از نعمت‌های پروردگار در جهان گیاهان که به وسیله آب باران پرورش می‌یابد به بخش مهمی از نعمت‌ها و مواهب او در جهان حیوانات پرداخته می‌گوید: در چهارپایان برای شما عبرت بزرگی است (و ان لکم فی الانعام لعبرة). سپس این عبرت را چنین شرح می‌دهد: ما از آنچه در درون آنها است شما را سیراب می‌کنی (نسقیکم مما فی بطونها). آری شیر گوارا این غذای نیروبخش و کامل از درون این حیوانات، از لابلای خون و مانند آن بیرون می‌فرستیم تا بدانید چگونه خداوند قدرت دارد از میان چنین اشیاء ظاهرا آلوده‌ای یک نوشیدنی به این پاکی و گوارایی بیرون فرستد. سپس اضافه می‌کند: مسائل عبرت انگیز و برکات حیوانات منحصر به شیر نیست بلکه برای شما در آنها منافع بسیاری است و از گوشت آنها نیز می‌خورید (و لکم فیها منافع کثیرة و منها تاکلون). علاوه بر گوشت که آن نیز در حد اعتدالش از بخش‌های عمده مواد غذایی مورد نیاز بدن را تشکیل می‌دهد، از چرم آنها انواع لباس و خیمه‌های پر دوام، و از پشم آنها انواع لباس‌ها و پوششها و فرش‌ها، و از بعضی اجزای بدن آنها مواد دارویی و حتی از مدفوع آنها مواد تقویت کننده برای درختان و زراعت‌ها تهیه می‌کنید. از همه اینها گذشته، از چهارپایان به عنوان مرکب‌های راهوار در خشکی و از کشتی‌ها برای دریاها استفاده کرده بر چهارپایان و کشتی‌ها سوار و به منزلگاه‌های مقصود خود می‌رسید (علیها و علی الفلک تحملون). این همه آثار و خواص و فوائد در این حیوانات به راستی مایه عبرت است، هم انسان را به آفریننده اینهمه نعمت آشنا می‌سازد و هم حس شکرگزاری را در او برمی انگیزد. ۳ - پانویس
۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۲۴۹، برگرفته از مقاله «عبرت از انعام». |