سیمیاایجاد صورتهای خیالی و واقعی جلوه دادن آنها را سیمیا گویند. از احکام عنوان یاد شده به مناسبت در باب تجارت سخن گفتهاند. ۱ - سیمیا، عبرانی معربواژه سیمیا نزد برخى، عبرانی معرّب است و ریشه آن سیم یه (شیم یه) نام خدا بوده است. [۱]
روح المعانى ج۱۶، ص۲۲۷.
برخى دیگر آن را واژهاى عربی و از ریشه «سِمه» به معناى نشانه دانستهاند. [۲]
الفتوحات المکیة ج۲، ص۱۳۵.
۲ - سیمیا، نوع غیر حقیقی سحربعضى گفتهاند: سیمیا به نوع غیر حقیقى سحر اطلاق مىشود و مراد از آن ایجاد صورتهاى خیالى است، بدون آنکه در خارج واقعیتى داشته باشد. گاهى نیز به ایجاد آن صورتها در حس اطلاق مىگردد؛ بدین گونه که ساحر بر ماده و جوهر هوا، آن صورتها را مىپوشاند و آنها را آشکار مىسازد؛ لیکن به دلیل لطافت جوهر و ماده هوا، صورتهاى نمود یافته به سرعت ناپدید مىشوند. [۳]
التنقیح الرائع ج۲، ص۱۴.
[۴]
کشف الظنون ج۲، ص۱۰۱۹.
۳ - روش کار سیمیاگراناز کلمات برخى استفاده مىشود که سیمیاگران با کنار هم گذاشتن حروف و ترکیب اسمها و کلمات، در مخیله افراد تصرف مىکنند و صورتهای خیالی را در ذهن آنان به گونهاى ترسیم مىکنند که گویى واقعیت خارجی دارند؛ در حالى که صرفاً خیال است و واقعیتى در خارج وجود ندارد. در حقیقت، آنچه افراد به واسطه آن در بیداری مىبینند شبیه آن چیزى است که انسان در خواب مىبیند. [۶]
الفتوحات المکیة ج۲، ص۱۳۵.
[۷]
الفتوحات المکیة ج۳، ص۴۳.
[۸]
شرح فصوص (قیصرى)، ص۶۳۲.
مستفاد از کلمات برخى دیگر این است که ایجاد صورتهای تخیلی بخشى از سیمیا مىباشد و بخش دیگر آن واقعى است؛ از این رو، برخى سیمیا را این گونه تعریف کردهاند: دانشى که از آمیختن قوای ارادی با قوای خاص مادی براى دستیابى به تصرفات شگفتآور در امور طبیعی بحث مىکند. که نوعى از آن تصرف در خیال است و «حَسْرُ العُیون» نامیده مىشود. ۴ - حکمعمل سحر و نیز یاد دادن و یاد گرفتن آن جهت عمل و گرفتن اجرت در ازاى آن، حرام و باطل است. سیمیا بر اساس تعریفهاى یاد شده از مصادیق سحر، بلکه به تصریح برخى از بارزترین مصادیق آن است. [۱۲]
ماوراء الفقه ج۳، ص۷۴-۷۵.
۵ - پانویس
۶ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۵۷۶-۵۷۷. |