سوره احقافسوره احقاف چهل و ششمین سوره قرآن کریم بوده و در جزء بیست و ششم واقع شده و سوره‌ای مکی است. ۱ - معرفیسوره احقاف به چهل و ششمین سوره قرآن کریم اطلاق می شود. این سوره از حوامیم بوده و به مناسبت از آن در باب صلات سخن رفته است. ۲ - وجه تسمیه«احقاف» نام سرزمین قوم عاد و نزدیک یمن است. در آیه ۲۱ سوره احقاف آمده است: «حضرت هود قوم خویش (عاد) را در سرزمین احقاف، از عذاب خدا بیم داد». نام سوره از همین آیه گرفته شده است. ۳ - سوره انذارغرض این سوره انذار مشرکینی است که دعوت به ایمان به خدا و رسول و معاد را رد می‌کردند. و این انذار مشتمل است بر عذاب الیم برای کسانی که آن را انکار نموده، از آن اعراض کنند، و به همین جهت این سوره با اثبات معاد آغاز شده، می‌فرماید: ما خلقنا السماوات و الارض و ما بینهما الا بالحقو تا آخر سوره همین مطلب را مکررا خاطرنشان ساخته، یک جا می‌فرماید و اذا حشر الناس... ، جای دیگر می‌فرماید و الذی قال لوالدیه اف لکما ا تعداننی ان اخرج... ، و باز جای دیگر می‌فرماید و یوم یعرض الذین کفروا علی النار اذهبتم طیباتکم... و نیز می‌فرماید و یوم یعرض الذین کفروا علی النار. . و در آخر سوره می‌فرماید: کانهم یوم یرون ما یوعدون لم یلبثوا الا ساعة من نهار بلاغ... . ۴ - مضامینو در این آیات احتجاج بر یگانگی خدا و بر نبوت نیز شده، و اشاره‌ای هم به هلاکت قوم هود و قریه‌های پیرامون مکه رفته است، و به این وسیله مردم را انذار می‌کند. و نیز از آمدن چند نفر از طائفه جن نزد رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم خبر می‌دهد که بعد از شنیدن آیاتی از قرآن به آن جناب ایمان آورده، به نزد قوم خود بازگشتند، تا ایشان را انذار کنند. ۵ - ویژگی ها۱. این سوره ۳۵ آیه به عدد کوفی (اصح اعداد)، ۳۴ آیه به عدد مکاتب تفسیری کوفه، بصره، شام، مکه و مدینه، ۶۴۴ یا ۶۴۸ کلمه و ۲۵۹۸ یا ۲۶۶۸ حرف دارد. ۲. در ترتیب نزول، شصت و ششمین، و در ترتیب مصحف شریف، چهل و ششمین سوره قرآن است که پس از سوره جاثیه و پیش از سوره ذاریات نازل شد. ۳. پیش از هجرت در مکه نازل شد و از سور مکی به شمار می‌آید؛ به جز آیات ۱۰، ۱۵ و ۳۰ که گفته‌اند مدنی است. ۴. از نظر شمار آیات از سور مثانی و به مقدار یک حزب قرآن است. ۵. بیست و هفتمین سوره از سور مقطعات است که با حروف مقطعه «حم» آغاز می‌شود. ۶. هفتمین و آخرین سوره از سور حوامیم است. ۷. هفتمین سوره‌ای است که با سوگند آغاز می‌شود. ۶ - مطالب مهم۱. بیان عظمت قرآن. ۲. مبارزه با شرک و بت پرستی. ۳. عمومیت و گسترش دعوت پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم حتی برای جنیان. ۴. هدفدار بودن خلقت آسمان و زمین و جهان آفرینش. ۵. معاد و سرنوشت مؤمنان و کافران در قیامت. ۶. فرازهایی از تاریخ قوم حضرت هود (قوم عاد) و سرنوشت آنان. [۱۶]
حجتی، محمد باقر، ۱۳۱۱، پژوهشی درتاریخ قرآن کریم، ص۱۴۵.
[۱۷]
رامیار، محمود، ۱۳۰۱ - ۱۳۶۳، تاریخ قرآن، ص۵۸۶.
[۱۸]
جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، ج۱، ص۳۱۶.
[۱۹]
هاشم زاده هریسی، هاشم، ۱۳۱۷، شناخت سوره‌های قرآن، ص۳۶۳.
۷ - استحباب قرائت سوره احقافقرائت سوره احقاف در هر شب و نیز روز جمعه و در نمازهاى نافله، مستحب است. [۲۱]
کشف الغطاء ج۳، ص۴۷۸؛
۸ - پانویس۹ - منبعفرهنگ نامه فارسی علوم قرآن، برگرفته از مقاله «سوره احقاف(علوم قرآنی)». فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۳۰۸. |