امید داشتنامید داشتن به معنی انتظار و توقع حصول امری مطلوب می باشد. از آن به مناسبت در بابهایی مانند اجتهاد و تقلید، طهارت، صلات، حج و تفلیس سخن رفته است. فهرست مندرجات۲ - امیدواری، داعی بر عمل ۲.۱ - امید داشتن به ثواب و رفع عقاب ۲.۲ - انجام غیر محرمات به قصد ثواب ۳ - امیدواری، شرط حکم ۳.۱ - امیدداشتن به زوال عذر تا پایان وقت ۳.۲ - حضور طلبکار در فروش مال مفلس ۳.۳ - عدم امید به زوال عذر و نایب گیری برای حج ۳.۴ - جستجوی آب در فرض امید به دستیابی ۴ - پانویس ۵ - منبع ۱ - اقسام امیدامیدواری بر دو گونه است: ۱. داعی بر عمل ۲. شرط حکم ۲ - امیدواری، داعی بر عمل۲.۱ - امید داشتن به ثواب و رفع عقابشرط صحت عبادت، نیت به معنای قصد انجام عمل به عنوان امتثال و تقرب به خداوند است. اگر غرض از امتثال، تحصیل ثواب و رفع عقاب باشد- به این معنا که داعی بر امتثال، امید داشتن به ثواب الهی و رهایی از عقاب باشد- نیت صحیح است، ولی اگر به قصد معاوضه و داد و ستد باشد، صحت آن مورد اشکال قرار گرفته است. ۲.۲ - انجام غیر محرمات به قصد ثوابعمل غیر حرامی را که وجوب، استحباب، اباحه یا کراهت آن معلوم نیست، میتوان به امید ثواب انجام داد. [۲]
العروة الوثقی ج۱، ص۱۱.
۳ - امیدواری، شرط حکم۳.۱ - امیدداشتن به زوال عذر تا پایان وقتکسی که وظیفهاش تیمم است، در این که در وسعت وقت میتواند تیمم کند و نماز بخواند یا آن که باید تا آخر وقت صبر کند و یا وجوب صبر منوط به امید داشتن به زوال عذر تا پایان وقت است و در صورت علم به عدم زوال، مبادرت به تیمم جایز است، اختلاف میباشد. ۳.۲ - حضور طلبکار در فروش مال مفلسبر بستانکاران مستحب است هنگام فروش مال مفلّس، برای افزایش قیمت کالا حضور داشته باشند. برخی در صورت امید داشتن به افزایش قیمت به واسطه حضور طلبکاران، حضور آنان را واجب دانستهاند. ۳.۳ - عدم امید به زوال عذر و نایب گیری برای حجبه قول مشهور، اگر انجام حج با مانعی برخورد کند و امیدی به برطرف شدن آن نباشد، در صورت استقرار حج (وجوب آن در سالهای قبل) بر وی واجب است برای حج نایب بگیرد و اگر با امید داشتن به زوال عذر نایب بگیرد، کفایت نمیکند و بعد از زوال عذر باید، خود، حج بگزارد. ۳.۴ - جستجوی آب در فرض امید به دستیابیبر کسی که برای وضو یا غسل جهت خواندن نماز، آب در اختیار ندارد، واجب است جست و جو کند. وجوب جستجو مشروط به امیدواری دستیابی به آب است و در فرض ناامیدی، جستجو واجب نیست. ۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۷۰۳-۷۰۴. |