الانباء المبینة فی فضل المدینهالانباء المبینة فی فضل المدینه کتابی گم شده در تاریخ محلی و فضیلت‌های مدینه ، نوشته قاسم ابن عساکر شافعی (م. ۶۰۰ق.)است. ۱ - معرفی کتاباز این کتاب نسخه‌ای در دست نیست و از نام آن برمی آید که اثری در فضیلت مدینه بوده است. اما سخاوی نام آن را در میان فهرست آثار تاریخ محلی مدینه آورده است. [۱]
الاعلان بالتوبیخ، شمس الدین السخاوی، ص۲۷۴.
شماری از منابع، نام این کتاب را به شکل فضائل المدینه ضبط کرده‌اند. [۲]
کشف الظنون، حاجی خلیفه، ج۲، ص۱۲۷۸.
[۳]
هدیة العارفین، اسماعیل پاشا، ج۱، ص۸۲۸.
سخاوی (م. ۹۰۲ق.) در اعلان بالتوبیخ نام کتاب را آورده؛ ولی تصریح نکرده که آن را دیده است. وی در کتاب دیگر خود التحفة اللطیفه از تدریس این اثر در مکه تا سال‌های نیمه دوم سده هشتم ق. خبر داده است.با این حال، جز ابن نجار (م. ۶۴۳ق.) نویسنده کتاب الدرة الثمینة فی اخبار المدینه که شاگرد بی واسطه قاسم بن عساکر است، هیچ یک از منابع تاریخ و فضائل مدینه به این کتاب استناد نکرده‌اند.۲ - معرفی مولفابومحمد قاسم بن علی ابن عساکر، فرزند ابن عساکر نویسنده تاریخ مدینة دمشق ، به سال ۵۲۷ق. در دمشق زاده شد.علم آموزی را در کودکی نزد پدر آغاز کرد و از پدر و مشایخ او حدیث شنید. بعدها به شهرهای گوناگون، از جمله مکه و مدینه ، سفر کرد و از محضر دانشوران بسیار کسب دانش کرد.در نگارش کتاب تاریخ دمشق، با پدر همکاری داشت و پس از او رئیس دار الحدیث النوریه دمشق شد. در کتب رجال ، به زهد و تقوای او اشاره کرده و آورده‌اند که در حفظ موقوفات دارالحدیث، اهتمام بسیار داشت و حتی از غذای آن نمی‌خورد و از آب آن وضو نمی‌ساخت.از آثار او می‌توان به الجامع المستقصی فی فضائل المسجد الاقصی وکتاب فضائل الجهاد اشاره کرد. [۱۰]
هدیة العارفین، اسماعیل پاشا، ج۱، ص۸۲۸.
۳ - گزارش محتوابخشی از کتاب که در الدرة الثمینه حفظ شده، شامل حدیث‌های پیامبر است، با این موضوعات: دعای پیامبر در حق مردم مدینه، [۱۱]
الدرة الثمینه، محمد بن محمود النجار، ص۱۲۲.
خبر دفن هارون پیامبر در احد ، [۱۲]
الدرة الثمینه، محمد بن محمود النجار، ص۱۸۵.
حدود حرم مدینه ، [۱۳]
الدرة الثمینه، محمد بن محمود النجار، ص۱۵۲-۱۵۳.
فضیلت علم آموزی در مسجد مدینه ، [۱۴]
الدرة الثمینه، محمد بن محمود النجار، ص۲۳۹-۲۴۰.
و فضیلت بقیع . [۱۵]
الدرة الثمینه، محمد بن محمود النجار، ص۴۴۷-۴۴۸.
قاسم بن عساکر این حدیث‌ها را از عبدالرحمن بن ابی حسن دارانی [۱۶]
الدرة الثمینه، محمد بن محمود النجار، ص۱۳۸-۱۸۵.
[۱۷]
الدرة الثمینه، محمد بن محمود النجار، ص۲۳۹.
[۱۸]
الدرة الثمینه، محمد بن محمود النجار، ص۴۴۶.
(م. ۵۵۸ق.) ، یحیی بن علی قرشی [۱۹]
الدرة الثمینه، محمد بن محمود النجار، ص۱۲۰.
(م. ۵۳۴ق.) ، ابوالقاسم سوسی [۲۰]
الدرة الثمینه، محمد بن محمود النجار، ص۴۴۷.
(م. ۵۴۸ق.) ، و محمد بن ابراهیم بن محمد بن سعدویه [۲۱]
الدرة الثمینه، محمد بن محمود النجار، ص۱۵۲.
(م. ۵۵۰ق.) که همه از مشایخ مشترک او و پدرش و از دانشوران شام بوده‌اند، گزارش کرده است.۴ - فهرست منابعالاعلان بالتوبیخ: شمس الدین السخاوی (م. ۹۰۲)، به کوشش فرانز روز، بیروت، دار الکتب العلمیه؛ تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر: الذهبی (م. ۷۴۸ق.) ، به کوشش عمر عبدالسلام، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۱۰ق؛ التحفة اللطیفه: شمس الدین السخاوی (م. ۹۰۲ق.) ، قاهره، دار الثقافه، ۱۳۹۹ق؛ الدرة الثمینة فی اخبار المدینه: محمد بن محمود النجار (م. ۶۴۳ق.) ، به کوشش صلاح الدین، مرکز بحوث و دراسات المدینه، ۱۴۲۷ق؛ شذرات الذهب: عبدالحی بن العماد (م. ۱۰۸۹ق.) ، به کوشش الارنؤوط، بیروت، دار ابن کثیر، ۱۴۰۶ق؛ طبقات الشافعیة الکبری: تاج الدین السبکی (م. ۷۷۱ق.) ، به کوشش الطناحی و عبدالفتاح، هجر للطباعة و النشر، ۱۴۱۳ق؛ کشف الظنون: حاجی خلیفه (م. ۱۰۶۷ق.) ، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۳ق؛ هدیة العارفین: اسماعیل پاشا (م. ۱۳۳۹ق.) ، بیروت، دار احیاء التراث العربی. ۵ - پانویس
۶ - منبعحوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، برگرفته از مقاله «الانباء المبینة فی فضل المدینه». |