اصحاب ایکه و معاد (قرآن)اصحاب ایکه هم پیامبرانشان را تکذیب کردند، و هم توحید و معاد را، و به سرنوشت دردناکی گرفتار شدند. ۱ - تردید درآفرینش مجدداین قوم هم پیامبرانشان را تکذیب کردند، و هم توحید و معاد را، و سرانجام به سرنوشت دردناکی گرفتار شدند، بعضی گرفتار طوفان شدند، بعضی سیلاب، و بعضی دیگر صاعقه، و بعضی زلزله، و یا غیر آن و سرانجام میوه تلخ تکذیب را چشیدند. بعد به ذکر یکی دیگر از دلائل امکان رستاخیز پرداخته، می‌گوید: (آیا ما از آفرینش نخستین عاجز و ناتوان ماندیم که قادر بر آفرینش دوم و رستاخیز نباشیم)؟! سپس می‌افزاید: آنها در آفرینش نخستین تردید ندارند، زیرا خالق انسانها را خدا می‌دانند (ولی آنها با این دلائل روشن از خلق جدید و رستاخیز تردید دارند) ۱.۱ - علل تردیددر حقیقت آنها بر اثر هوای نفس و تعصب و لجاجت گرفتار تناقضند، از یکسو خالق انسانها را در آغاز خداوند می‌دانند که همه را از خاک آفریده، اما از سوی دیگر وقتی به مساءله آفرینش مجدد انسانها از خاک می‌رسند آن را مطلبی عجیب و باورناکردنی می‌شمرند، در حالی که هر دو مثل یکدیگرند (و حکم الامثال فی ما یجوز و فی ما لایجوز واحد). و به این ترتیب در این آیات و آیات گذشته از چهار راه مختلف برای مساءله معاد استدلال می‌کند: از طریق علم خدا، و از طریق قدرت او، و سپس از طریق تکرار صحنه‌های معاد در جهان گیاهان، و سرانجام از طریق توجه به آفرینش نخستین. واصحاب الایکة وقوم تبع کل کذب الرسل فحق وعید «و بیشه نشینان و قوم تبع به تکذیب پرداختند همگی فرستادگان (ما) را به دروغ گرفتند و (در نتیجه) تهدید (من) واجب آمد.» افعیینا بالخلق الاول بل هم فی لبس من خلق جدید. «مگر از آفرینش نخستین (خود) به تنگ آمدیم (نه) بلکه آنها از خلق جدید در شبهه‌اند» ۲ - پانویس
۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۴۰۶، برگرفته از مقاله « اصحاب ایکه و معاد ». |