احکام آمیزش (قرآن)آمیزش، به معنای نزدیکی کردن است در قرآن کریم برخی از احکام آمیزش بیان شده است. فهرست مندرجات۱.۱ - اثر رعایت احکام آمیزش ۲ - آمیزش حرام ۲.۱ - دوران حیض ۲.۱.۱ - فلسفه حرمت آمیزش در حیض ۲.۲ - پس از ظهار ۲.۲.۱ - رفع حرمت آمیزش ظهار ۲.۳ - احرام حج ۲.۴ - معتکفان در مسجد ۲.۵ - روزهای ماه رمضان ۲.۶ - شب‌های ماه رمضان ۳ - آمیزش مباح ۳.۱ - آمیزش با همسر ۳.۲ - زمان و نحو دلخواه ۳.۳ - شب‌های ماه رمضان ۳.۴ - آمیزش با همسر موقت ۳.۵ - آمیزش با کنیزان ۳.۶ - پس از حیض ۴ - آمیزش واجب ۴.۱ - چهار ماه بعد از ایلاء ۴.۲ - وجوب آمیزش هر چهار ماه ۵ - پانویس ۶ - منبع ۱ - رعایت احکام آمیزشلزوم رعايت احکام و مقرّرات الهى در آميزش با زنان: «و يسئلونك عن المحيض قل هو أذى فاعتزلوا النساء فى المحيض و لاتقربوهنّ حتّى يطهرن فاذا تطهّرن فاتوهنّ من حيث امركم اللَّه إنّ اللَّه يحبّ التوَّبين ويحبّ المتطهّرين؛و از تو، درباره خون حيض سوال مي‌كنند، بگو: چيز زيانبار و آلوده اي است، از اين رو در حالت قاعدگي، از زنان كناره گيري كنيد! و با آنها نزديكي ننماييد، تا پاك شوند! و هنگامي كه پاك شدند، از طريقي كه خدا به شما فرمان داده، با آنها آميزش كنيد! خداوند، توبه كنندگان را دوست دارد، و پاكان را (نيز) دوست دارد.» به قرينه «من» در «من حيث امركم الله» مى‌توان گفت: «حيث» به معناى جهت است در اين صورت، مفيد اين معنا است كه آميزش از جهتى باشد كه خدا به آن فرمان داده است؛ از قبيل اين‌كه زنان در حال روزه و اعتكاف نباشند. ۱.۱ - اثر رعایت احکام آمیزشرعايت احكام آميزش، سبب طهارت و پاکدامنی: «و يسئلونك عن المحيض قل هو أذى فاعتزلوا النساء فى المحيض و لاتقربوهنّ حتّى يطهرن فاذا تطهّرن فاتوهنّ من حيث امركم اللَّه إنّ اللَّه يحبّ التوَّبين ويحبّ المتطهّرين؛و از تو، درباره خون حيض سوال مي‌كنند، بگو: چيز زيانبار و آلوده اي است، از اين رو در حالت قاعدگي، از زنان كناره گيري كنيد! و با آنها نزديكي ننماييد، تا پاك شوند! و هنگامي كه پاك شدند، از طريقي كه خدا به شما فرمان داده، با آنها آميزش كنيد! خداوند، توبه كنندگان را دوست دارد، و پاكان را (نيز) دوست دارد.» ۲ - آمیزش حرامآمیزش در اسلام اگر چه امری جایز است اما در مواقع خاصی حکم حرمت بر آن بار میشود. ۲.۱ - دوران حیضحرمت آمیزش با همسر در دوران حیض : «... فاعتزلوا النساء فى المحيض و لاتقربوهنّ ...؛... از اين رو در حالت قاعدگي، از زنان كناره گيري كنيد! و با آنها نزديكي ننماييد،....» یهودیان، نه تنها آمیزش، بلکه هر نوع معاشرت با حائض را حرام می‌دانستند و مسیحیان هیچ فرقی میان حالت حیض و غیر آن نمی‌گذاشتند و هرگونه معاشرت از جمله آمیزش جنسی را حلال می‌دانستند؛ ولی اسلام راه میانه را برگزیده، می‌گوید: «فَاعتَزِلُوا النِّساءَ فی‌المَحیض». «اعتزال» به عقیده امامیّه و برخی از مفسّران اهل سنّت پرهیز از آمیزش با حائض است؛ ولی به عقیده گروهی دیگر، مقصود، پرهیز از لذّت‌جویی از ناف تا زانو است. ۲.۱.۱ - فلسفه حرمت آمیزش در حیضمشقّت و زيانبار بودن حيض، فلسفه حرمت آميزش با همسر در دوران حيض: «و يسئلونك عن المحيض قل هو أذى فاعتزلوا النساء فى المحيض و لاتقربوهنّ حتّى يطهرن فاذا تطهّرن فاتوهنّ من حيث امركم اللَّه ...؛و از تو، درباره خون حيض سوال مي‌كنند، بگو: چيز زيانبار و آلوده اي است، از اين رو در حالت قاعدگي، از زنان كناره گيري كنيد! و با آنها نزديكي ننماييد، تا پاك شوند! و هنگامي كه پاك شدند، از طريقي كه خدا به شما فرمان داده، با آنها آميزش كنيد!....» ۲.۲ - پس از ظهارحرمت آمیزش با همسر پس از ظهار و پیش از ادای کفاره: «و الّذين يظهرون من نسائهم ثمّ يعودون لما قالوا فتحرير رقبة من قبل أن يتماسّا ...• فمن لم يجد فصيام شهرين متتابعين من قبل أن يتماسّا فمن لم يستطع فإطعام ستّين مسكينا ... و تلك حدود اللَّه و للكفرين عذاب أليم؛كساني كه از همسران خود «ظهار» مي‌كنند سپس به گفته خود باز مي‌گردند بايد پيش از آميزش جنسي آنها با هم برده اي را آزاد كنند... و كسي كه توانائي (بر آزاد كردن برده) نداشته باشد دو ماه متوالي قبل از آميزش جنسي روزه بگيرد، و كسي كه توانائي اين را هم نداشته باشد شصت مسكين را اطعام كند... اينها مرزهاي الهي است و كساني كه با آن مخالفت كنند عذاب دردناكي دارند.» ۲.۲.۱ - رفع حرمت آمیزش ظهارپرداخت كفّاره ظهار، سبب رفع حرمت آميزش با همسر: «و الّذين يظهرون من نسائهم ثمّ يعودون لما قالوا فتحرير رقبة من قبل أن يتماسّا ...• فمن لم يجد فصيام شهرين متتابعين من قبل أن يتماسّا فمن لم يستطع فإطعام ستّين مسكينا ذلك لتؤمنوا باللَّه و رسوله و تلك حدود اللَّه ...؛كساني كه از همسران خود «ظهار» مي‌كنند سپس به گفته خود باز مي‌گردند بايد پيش از آميزش جنسي آنها با هم برده اي را آزاد كنند... و كسي كه توانائي (بر آزاد كردن برده) نداشته باشد دو ماه متوالي قبل از آميزش جنسي روزه بگيرد، و كسي كه توانائي اين را هم نداشته باشد شصت مسكين را اطعام كند، اين براي آن است كه به خدا و رسولش ايمان بياوريد، اينها مرزهاي الهي است ....» ۲.۳ - احرام حجحرمت آميزش جنسى در حال احرام حج: «الحج اشهر معلومت فمن فرض فیهن الحج فلا رفث...؛ حج، در ماه‌های معینی است! و کسانی که (با بستن احرام، و شروع به مناسک حج ،) حج را بر خود فرض کرده‌اند، (باید بدانند که) در حج، آمیزش جنسی با زنان ، و گناه و جدال روا نیست!....» از امام صادق علیه‌السلام روایت شده که مقصود از « رفث »، جماع است. ۲.۴ - معتکفان در مسجدممنوعيّت آميزش جنسى براى اعتکاف‌کنندگان در مسجد: «... و لاتبشروهن و انتم عکفون فی المسجد تلک حدود الله فلاتقربوها...؛... و در حالی که در مساجد به اعتکاف پرداخته‌اید، با زنان آمیزش نکنید! این، مرزهای الهی است؛ پس به آن نزدیک نشوید!....» ۲.۵ - روزهای ماه رمضانحرمت آميزش با همسران در روزهاى ماه رمضان: «احل لکم لیله الصیام الرفث الی نسائکم... فالن بشروهن و ابتغوا ما کتب الله لکم و کلوا و اشربوا حتی یتبین لکم الخیط الابیض من الخیط الاسود من الفجر ثم اتموا الصیام الی الیل...؛آمیزش جنسی با همسرانتان، در شبِ روزهایی که روزه می‌گیرید، حلال است. ... اکنون با آنها آمیزش کنید، و آنچه را خدا برای شما مقرر داشته، طلب نمایید! و بخورید و بیاشامید، تا رشته سپید صبح ، از رشته سیاه (شب) برای شما آشکار گردد سپس روزه را تا رسیدن شب به اتمام رسانيد....» ۲.۶ - شب‌های ماه رمضانحرمت آميزش با همسر در شب‌هاى ماه رمضان در برهه‌اى از عصر بعثت: «احل لکم لیله الصیام الرفث الی نسائکم... علم الله انکم لم تختانون انفسکم فتاب علیکم...؛ آمیزش جنسی با همسرانتان، در شبِ روزهایی که روزه می‌گیرید، حلال است...خداوند می‌دانست که شما به خود خیانت می‌کردید؛ (و این کارِ ممنوع را انجام می‌دادید...» جمله «کنتم تختانون» و نیز مفهوم «فالان باشروهن» بر این دلالت دارد که آمیزش در شب‌های ماه رمضان حرام بوده است. بسیاری از مفسّران، از آیه «أُحِلَّ لَکُم لَیلَةَ الصِّیامِ الرَّفَثُ إلی نِسائکُم؛» استفاده کرده‌اند که پیش از نزول این آیه، آمیزش در شب‌های ماه رمضان جایز نبوده است. المیزان می‌نویسد: جمله‌های «أُحِلَّ لکُم» «کُنتُم تختانُونَ» «فَتابَ عَلَیکُم وَ عَفا عَنکُم» و «فَالـنَ بـشِرُوهُنَّ» در این آیه، بر حرام بودن آمیزش پیش از نزول این آیه دلالت می‌کند. برخی گفته‌اند: آمیزش، با نص پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم ممنوع شده؛ ولی این آیه، آن را نسخ کرده است. [۲۲]
الفرقان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۵۶.
فخررازی می‌گوید: در صدر اسلام ، آمیزش در ابتدای شب جایز بوده؛ امّا در صورت خوابیدن یا خواندن نماز عشا، تا افطار شب بعد، حرام می‌شد. برخی، حرمت سابق را از احکام دین مسیح و برخی از احکام تورات [۲۵]
الفرقان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۵۶.
دانسته‌اند.۳ - آمیزش مباحآمیزش جنسی در اسلام عملی مباح و جایز می باشد، که در آیاتی به چند مورد آن اشاره شده است. ۳.۱ - آمیزش با همسرروا و جايز بودن آميزش جنسى با همسر: «و الّذين هم لفروجهم حفظون• الّا على أزوجهم ...؛ و آنها كه دامان خود را از آلودگي به بيعفتي حفظ مي‌كنند.تنها آميزش جنسي با همسران دارند....» ۳.۲ - زمان و نحو دلخواهجواز آمیزش جنس با همسران به نحو دل خواه و در زمان دل خواه : «نساؤکم حرث لکم فاتوا حرثکم انی شئتم...؛ زنان شما، محل بذرافشانی شما هستند؛ پس هر زمان که بخواهید، می‌توانید با آنها آمیزش کنید.....» کلمه «انی» - همان گونه که مفسران نیز گفته‌اند - احتمال دارد به معنای «کیف» باشد. در این صورت آمیزش با همسر به نحو دلخواه جایز است. برداشت دیگر این است که «انی» زمانی باشد. در روایت نیز همین گونه معنا شده است. ۲.۶ - شب‌های ماه رمضانجواز آميزش با همسران در شب‌هاى ماه رمضان: «احل لکم لیلة الصیام الرفث الی نسائکم... فالان باشروهن...؛آمیزش جنسی با همسرانتان، در شبِ روزهایی که روزه می‌گیرید، حلال است.... اکنون با آنها آمیزش کنید....» «رفث» در لغت به کلامی گفته میشود که ذکرش قبیح و کنایه از مجامعت است. ۳.۴ - آمیزش با همسر موقتمشروعيت آميزش با همسر موقّت و لذّت جنسى بردن از او: «... فما استمتعتم به منهنّ فاتوهنّ أجورهنّ فريضة ...؛... و زناني را كه متعه مي‌كنيد مهر آنها را، واجب است بپردازيد ....» از امام باقر علیه‌السلام روايت شده است كه مقصود از «فما استمتعتم به منهنّ»، ازدواج موقّت است. ۳.۵ - آمیزش با کنیزانجايز بودن آميزش جنسى با کنیز: «و الذین هم لفروجهم حفظون • الا علی ازوجهم او ماملکت ایمنهم...؛ و آنها که دامان خود را (از آلوده‌شدن به بی‌عفتی) حفظ می‌کنند؛ تنها آمیزش جنسی با همسران و کنیزانشان دارند....» ۳.۶ - پس از حیضجواز آميزش با زنان پس از پاكى آنان از حيض و تحصيل طهارت (غسل): «و یسئلونک عن المحیض قل هو اذی فاعتزلوا النساء فی المحیض و لاتقربوهن حتی یطهرن فاذا تطهرن فاتوهن من حیث امرکم الله...؛و از تو، در باره خون حیض سؤال می‌کنند، بگو: چیز زیانبار و آلوده‌ای است؛ از این‌رو در حالت قاعدگی، از آنان کناره‌گیری کنید! و با آنها نزدیکی ننماید، تا پاک شوند! و هنگامی که پاک شدند، از طریقی که خدا به شما فرمان داده، با آنها آمیزش کنید!....» ۴ - آمیزش واجبآمیزش جنسی با همسر اگر چه در اصل عملی مباح است؛ اما در بعضی اوقات این عمل واجب میگردد؛ در آیاتی از قرآن به این مسئله توجه شده است. ۴.۱ - چهار ماه بعد از ایلاءوجوب آميزش با همسر يا طلاق وى، پس از گذشت چهار ماه از ایلا: «للذین یؤلون من نسائهم تربص اربعة اشهر فان فاءوا فان الله غفور رحیم • و ان عزموا الطلق فان الله سمیع علیم؛کسانی که زنان خود را «ایلاء» می‌نمایند (= سوگند یاد می‌کنند که با آنها، آمیزش‌جنسی ننمایند،) حق دارند چهار ماه انتظار بکشند. (و در ضمن این چهار ماه، وضع خود را با همسر خویش، از نظر ادامه زندگی یا طلاق، روشن سازند.) اگر (در این فرصت،) بازگشت کنند، (چیزی بر آنها نیست؛ زیرا) خداوند، آمرزنده و مهربان است. و اگر تصمیم به جدایی گرفتند، (آن هم با شرایطش مانعی ندارد؛) خداوند شنوا و داناست.» در صورتی که ایلاکننده به وظیفه طلاق همسر پس از پایان مدت ایلا عمل نکند، شق دیگر تکلیف که همانا آمیزش است، بر او واجب میشود. ۴.۲ - وجوب آمیزش هر چهار ماهلزوم آمیزش با همسر در هر چهار ماه: «للذین یؤلون من نسائهم تربص اربعة اشهر...؛کسانی که زنان خود را «ایلاء» می‌نمایند (= سوگند یاد می‌کنند که با آنها، آمیزش‌جنسی ننمایند،) حق دارند چهار ماه انتظار بکشند.....» از تعیین مدت ایلا به چهار ماه بر می‌آید که هر چهار ماه یک بار آمیزش واجب میشود. ۵ - پانویس۶ - منبعمرکز فرهنگ معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۴۰۲، برگرفته از مقاله«احکام آمیزش». دائرةالمعارف قرآن کریم جلد اول، برگرفته از مقاله «آمیزش». رده‌های این صفحه : آمیزش | موضوعات قرآنی
|