آیات قضا و قدرآیات قضا و قدر، آیات بیان کننده قضا و قدر الهی را می‌گویند. ۱ - تعریف قضا" قضا " از ریشه "قضی" گرفته شده و به معنای فیصله دادن به کاری (گفتاری یا فعلی، از خداوند یا از بشر ) است. معانی دیگر این واژه عبارتند از: انجام دادن کاری و فارغ شدن؛ عهد کردن؛ اعلام و خبر دادن؛ کشتن و میراندن؛ حکم کردن؛ مقدر و حتم کردن؛ اراده و حکم و الزام که در قرآن این واژه در همه این معانی به کار رفته است. ۲ - تعریف قدر"قدر" (بر وزن فرس) و "قدر" (بر وزن فلس) در لغت به معانی "توانایی، قدرت، اندازه گیری، آماده سازی، قضا و حکم، تنگ گرفتن و… " است و همه این معانی نیز در قرآن به کار رفته است. ۳ - دیدگاه اشاعرهاشاعره درباره معنای اصطلاحی "قضا و قدر" می‌گویند: "قضا" عبارت است از اراده ازلی خدا به اشیا به ترتیبی که هستند. و "قدر" یعنی ایجاد اشیا به قدر و اندازه و میزان مخصوص و معین. برخی دیگر گفته‌اند: "قضا" علم اجمالی خداوند به اشیا و موجودات است و "قدر" علم تفصیلی او. تعاریف دیگری نیز برای قضا و قدر ارائه شده است. آیات دربردارنده مسئله قضا و قدر "آیات قضا و قدر" نامیده می‌شوند. ۴ - مثالمانند: آیه ۲۱ سوره حجر (وان من شیء الا عندنا خزائنه وما ننزله الا بقدر معلوم)؛ "و هیچ چیز نیست مگر آنکه گنجینه‌های آن نزد ماست و ما آن را جز به اندازه‌ای معین فرو نمی‌فرستیم". آن گنجینه‌ها و خزائن اشیا که پیش خدا است، قضای او، و آن چه به اندازه و مقدار معینی به این جهان می‌فرستد، قدر و تقدیر او است. و همچنین آیات: ۵۱ سوره توبه ، ۴۲ سوره انفال ، ۳۸ سوره احزاب ، ۳۰ سوره دهر و ۲۹ سوره تکویر نیز به مسئله قضا و قدر اشاره دارد. ۵ - پانویس۶ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «آیات قضا و قدر». |