علی بن حسن خنیزی
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | علی بن حسن خُنَیزی |
| لقب | ابوالحسن |
| نسب | آل خُنَیز |
| تاریخ تولد | ۱۲۹۱ق |
| تاریخ وفات | ۱۳۶۳ق |
| محل دفن | مقبره حبّاکه |
| شهر وفات | قطیف |
| اطلاعات علمی | |
| استادان |
سید ابوتراب خوانساری • محمد کاظم خراسانی شیخ الشریعة اصفهانی • محمد هادی همدانی محمد طه نجف • و ... |
| شاگردان | علی جشّی • فرج عمران قطیفی |
| محل تحصیل | نجف |
| اجازه اجتهاد از |
سید ابوتراب خوانساری • محمد کاظم خراسانی شیخ الشریعة اصفهانی • اسدالله شوشتری • و... |
| تألیفات |
دلائل الاحکام فی شرح شرایع الاسلام رسالة فی عدة الحامل المتوفی عنها زوجها المناظرات... |
علی بن حسن خُنَیزی (۱۲۹۱-۱۳۶۳ق)، از فقیهان و متکلمان امامی قرن سیزدهم و چهاردهم قمری. به دلیل بحرینی بودن خاندانش، او را نیز عالم بحرینی می‌شمارند.
خنیزی منسوب به خاندان آل خنیز است. وی تحصیلاتش را در قطیف آغاز نمود و در نجف به پایان رساند. سپس به قطیف بازگشت و به تدریس علوم دینی پرداخت و برای مدتی عهده‌دار منصب قضاوت نیز شد.
از استادان برجستۀ او در نجف می‌توان به شیخ الشریعة اصفهانی و آخوند محمد کاظم خراسانی اشاره کرد. از وی آثاری چند در فقه، اصول و کلام به جای مانده است.
زیست نامه
خاندان
علی بن حسن خنیزی منسوب به آل خُنَیز است این خاندان در بحرین ساکن بودند و سپس به قطیف مهاجرت کردند. از این خاندان عالمان بزرگی ازجمله پدر خنیزی حسن بن مهدی و جدّش برخاسته‌اند.
کنیه
کنیه‌اش را ابوالحسن گذاشتند تا از برادرزاده‌اش (علی بن حسن علی خُنَیزی) که همنام و معاصر او بود متمایز گردد.
ولادت و درگذشت
علی در ۱۲۹۱ق در قطیف به دنیا آمد. و در ۱۳۶۳ق در همانجا درگذشت و در مقبرۀ حبّاکه به خاک سپرده شد.
فرزندان
دو تن از فرزندان او به نام عبدالحمید و محمد سعید، شاعر و ادیب بودند. عبدالله، کتاب ذِکرَی الامامِ الخنیزی را دربارۀ زندگی پدرش به رشتۀ تحریر درآورده که در ۱۳۷۰ق در نجف چاپ شد.
فعالیت‌های علمی
اساتید
خنیزی نخست در قطیف به حفظ قرآن پرداخت. برخی از استادان مقدمات علوم دینی او عبارتند از:
- محمد علی نَهَاش
- عبدالله آل نصرالله
- منصور جشّی محمد علی آل عبدالجبّار
وی در ۱۳۱۳ق عازم سفر حج شد و یک سال بعد برای تکمیل دروس خود به نجف رفت و نزد فقیهان ذیل شاگردی کرد:
- محمد هادی همدانی
- محمد طه نجف
- سید ابوتراب خوانساری
- فتح الله بن محمد جواد نمازی معروف به شیخ الشریعة اصفهانی
- آخوند محمد کاظم خراسانی
اجازه روایت
وی از سید ابوتراب خوانساری، آخوند محمد کاظم خراسانی، شیخ الشریعة اصفهانی و اسدالله شوشتری اجازه روایت داشت.
شاگردان
برخی از شاگردان او عبارتند از:
- علی جشّی
- فرج عمران قطیفی
- منصور آل سیف
آثار
از خنیزی آثاری در فقه، اصول و کلام برجای مانده است.
آثار فقهی
- دلائل الاحکام فی شرح شرایع الاسلام: در فقه استدلالی که در دو مجلد در ۱۳۹۵ ق در نجف به چاپ رسیده است.
- رسالة فی عدة الحامل المتوفی عنها زوجها
- المنهج فی العمرة و الحج یا نعم المنهج: دو بار با تقریظ سید محسن حکیم و ابوالقاسم خویی در نجف به چاپ رسید.
- طریق النجاة یا رسالة الشّکّیة: درباره شکیات نماز.
- رسالة الرضاع یا الرضاعیة و طریق النجاة؛ رسالۀ عملیه اوست.
آثار کلامی
- الدعوة الاسلامیة الی وحدة اهل السنة و الامامیة یا الردّ علی (صراع الحق): در رد الصراع بین الاسلام و الوثنیة عبدالله علی قصیمی که در ۱۳۷۶ق در بیروت چاپ شده است.
- لسان الصدق در رد احقاق الحق موسی بن باقر اسکویی
سایر آثار
- روضة المسائل فی اثبات اصول الدین بالدلائل
- رسالة فی اصول الدین
- الخِلسة من الزمن فی معنی التسامح فی ادلة السنن: در اصول فقه
- قَبسة العَجلان فی معنی الکفر و الایمان و الطاعة و العصیان، این چهار اثر و رسالۀ فقهی عدّة الحاملدر یک مجلد در ۱۳۶۹ق در نجف به چاپ رسید.
- المناظرات: بارها در نجف و بیروت به چاپ رسید.
بازگشت به قطیف
خنیزی در ۱۳۲۸ برای زیارت امام رضا (ع) به ایران سفر کرد و یک سال بعد به قطیف بازگشت و به تدریس و تربیت شاگردان پرداخت. مدتی نیز عهده دار منصب قضاوت گردید.
پانویس
- ↑ آقا بزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، قسم۴، ص۱۳۹۰ و پانویس۱؛ امین، اعیان الشیعة، ج۸، ص۲۹۵
- ↑ آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، قسم۴، ص۱۳۹۱-۱۳۹۲؛ امین، اعیان الشیعة، ج۸، ص۲۹۵
- ↑ آقا بزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، قسم۴، ص۱۳۹۲-۱۳۹۳
- ↑ بحرانی، انوار البدرین، ص۳۷۳۳-۳۷۸؛ آقا بزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، قسم۴، ص۱۳۹۱؛ امین، اعیان الشیعة، ج۸، ص۲۹۵
- ↑ امین، اعیان الشیعة، ج۸، ص۲۹۵؛آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی التصانیف الشیعة، ج۷، ص۲۴۰
- ↑ آقا بزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، قسم۴، ص۱۳۹۲؛ امین، اعیان الشیعة، ج۸، ص۲۹۵-۲۹۶؛ امینی، معجم الرجال الفکر و الادب فی النجف، ص۱۶۰
- ↑ امین، اعیان الشیعة، ج۸، ص۲۹۵؛ آقا بزرگ طهرانی، الذریعة الی التصانیف الشیعة، ج۱۱، ص۸۷، ج۱۷، ص۳۵؛ برای همه آثار نک: خنیزی، ذکری الامام الخنیزی، ص۸۵-۹۱؛ کورکیس عوّاد، معجم المؤلفین العراقیین، ج۱، ص۶۱؛ امینی، معجم المطبوعات النجفیة، ص۲۰۳، ۲۰۴
منابع
- منبع مقاله: دانشنامه جهان اسلام، ج۱۶، ص۲۱۳-۲۱۴.
- آقا بزرگ طهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی التصانیف الشیعة، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
- آقا بزرگ طهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعة، نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، مشهد، قسم ۱-۴، ۱۴۰۴.
- امین، سید محسن، اعیان الشیعة، بیروت، دار التعارف.
- امینی، محمدهادی، معجم المطبوعات النجفیة، منذ دخول الطباعة الی النجف حتی الآن، نجف، ۱۳۸۵م/۱۹۸۶ق.
- امینی، محمدهادی، معجم الرجال الفکر و الادب فی النجف، خلال الف عام، نجف، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.
- بحرانی، علی بن حسن، انوار البدرین فی تراجم العلماء القطیف و الاحساء و البحرین، چاپ محمد علی محمدرضا طبسی، نجف، ۱۳۷۷ق، چاپ افست قم، ۱۴۰۷ق.
- خنیزی، عبدالله، ذکری الامام الخنیزی، نجف، ۱۴۱۸ق/۱۹۹۸م.
- عوّاد، کورکیس، معجم المؤلفین العراقیین فی القرنین التاسع عشر و العشرین، بغداد، ۱۹۶۹م.