شقوق
شُقوق از منزل‌گاه‌های مسیر مکه وکوفه. بنا به گفتۀ ابن‌اعثم، در واقعه کربلا، امام حسین(ع) در این منزل با فرزدق دیدار و گفتگو کرد. اما سایر منابع تاریخی، دیدار امام با فرزدق را در صفاح، ذات‌عرق و گزارش کرده‌اند.
موقعیت
شقوق، به معنای ناحیه‌ها. محلی در راه کوفه به مکه که پیش از واقصه و پس از بطان قرار دارد. این مکان متعلق به بنی‌سلامه از قبیله بنی‌اسد بوده است. فاصله آن تا بطان ۲۱ میل است.
وقایع
امام حسین(ع) پس از ثعلبیه راهی شقوق شد. به گفتۀ ابن اعثم کوفی در آنجا با فرزدق دیدار کرد. فرزدق اوضاع کوفه را به امام گزارش کرد. دیدار امام با فرزدق در صفاح، نزدیکی مکه و ذات عرق نیز گزارش شده است.
گفتگوی با فرزدق
-فرزدق:ای فرزند رسول خدا! پدر و مادرم به فدایت. انگیزه تو در این عجله و خارج شدن از مکه قبل از انجام مراسم چیست؟
-امام حسین(ع): اگر تعجیل نکنم دستگیر می‌شوم. تو کیستی؟
-فرزدق: مردی از قوم عرب.
-امام: نظر مردم (عراق) در مورد اوضاع چگونه است؟
-فرزدق: دل‌های ایشان با شما و شمشیرهایشان علیه شما و مقدرات در دست خداست هر طور که بخواهد انجام می‌دهد.
-امام: درست گفتی. مقدرات در دست خداست. او هر روز فرمان تازه‌ای دارد که اگر پیشامدها بر طبق مراد باشد، در برابر نعمت‌های خداوند سپاسگزاریم و او مددکار در سپاس و شکرگزاری برای خودش است. و اگر حوادث و پیشامدها در میان ما و خواسته‌هایمان مانع شد و کارها بر طبق مرام پیش نرفت بازهم آن کس که نیتش حق باشد و تقوا بر دلش حکومت کند، از مسیر صحیح خارج نگردیده است.
-فرزدق: آری، گفتار شما درست است. خیر پیش.
پانویس
- ↑ حموی، معجم‌البلدان، ج۳، ص۳۵۶.
- ↑ مقدسی، احسن‌التقاسیم، ص۱۰۷، ۲۵۱.
- ↑ ابن‌اعثم، الفتوح، ج۵، ص۷۱.
- ↑ ابن‌اعثم، الفتوح، ج۵، ص۷۱.
- ↑ دینوری، اخبارالطوال، ص۲۴۵؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۳۸۶؛ ابن‌اثیر، الکامل، ج۴، ص۴۰؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۱۶۴.
- ↑ مفید، ارشاد، ج۲، ص۶۷.
- ↑ ذهبی، تاریخ‌الاسلام، ج۵، ص۱۰؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۱۶۵.
- ↑ ر. ک. جعفریان، اطلس شیعه، ص۶۶.
- ↑ مفید، ارشاد، ج۲، ص۶۷؛ قس: ابن‌اعثم، الفتوح، ج۵، ص۷۱.
منابع
- ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق: علی شیری، دارالأضواء، بیروت، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
- حموی بغدادی، یاقوت، معجم البلدان، دارصادر، بیروت، ۱۹۹۵م.
- مقدسی، محمد بن احمد، أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم، مکتبة مدبولی، القاهره، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
- جعفریان، رسول، اطلس شیعه، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران، ۱۳۸۷ش.
- دینوری، احمد بن داوود، الأخبار الطوال، تحقیق: عبدالمنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، منشورات الرضی، قم، ۱۳۶۸ش.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمد أبوالفضل ابراهیم، دارالتراث، بیروت، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
- ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، تحقیق: عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۱۳ق/۱۹۹۳م.
- بلاذری، احمد بن یحیی، جمل من انساب الأشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
- شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، کنگره شیخ مفید، قم، ۱۴۱۳ ق.
- ابن اثیر، علی بن ابی کرم، الکامل فی التاریخ، دارصادر، بیروت، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.