دعای سیزدهم صحیفه سجادیه
نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری | |
اطلاعات دعا و زیارت | |
---|---|
نامهای دیگر | فِی طَلَبِ الْحَوَائِجِ إِلَی اللَّهِ تَعَالَی |
موضوع | طلب حاجات از خدا، بینیازی خدا و نیازمندی انسان |
مأثور/غیرمأثور | مأثور |
صادره از | امام سجاد(ع) |
راوی | متوکل بن هارون |
منابع شیعی | صحیفه سجادیه |
دعاها و زیارات مشهور | |
دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امینالله • زیارت اربعین |
دعای سیزدهم صحیفه سجادیه از دعاهای مأثور از امام سجاد(ع) درباره نیازمندی انسان به خدا و بینیازی خداوند است. حضرت سجاد(ع) در این دعا به نعمتهای غیرقابل شمارش خدا و تغییرناپذیر بودن حکمت الهی نیز اشاره کرده است. در این دعا محرومیت و ناامیدی، فرجامِ درخواست از غیرخدا، و گناه از عوامل دوری از درگاه الهی دانسته شده است. امام سجاد(ع) همچنین دعا کردن در سجده و صلوات بر پیامبر(ص) و آل او را از راههای استجابت دعا معرفی کرده است.
دعای سیزدهم در شرحهای صحیفه سجادیه همچون دیار عاشقان اثر حسین انصاریان و شهود و شناخت اثر حسن ممدوحی کرمانشاهی به زبان فارسی و در کتاب ریاض السالکین اثر سید علیخان مدنی به زبان عربی شرح شده است.
نیایش |
آموزهها
موضوع اصلی دعای سیزدهم صحیفه سجادیه بيان نياز انسان به پروردگار و ناگزير بودن او از بازگشت به درگاه خدا است. در این دعا همچنین به ناتوانی مخلوقات در برآوردن حاجتهاى خود پرداخته سپس خواستههاى خود را از خدا طلب کرده است. آموزههای دعای سیزدهم که در ۲۵ فراز از امام سجاد(ع) صادر شده به شرح ذیل است:
- خدا نهایت درخواست درخواستکنندگان است.
- تسليم تكوينى همه موجودات در برابر قدرت حق
- غیرقابل شمارش و بیمنت بودن نعمتهای خدا به بندگان
- رایگان بودن نعمت های الهی برای بندگانش
- نیازمندی مخلوقات به خدا و بینیازی خدا از مخلوقات
- بی نیاز شدن به وسیله ی خداوند
- خزانه بینهایت الهی
- خدا هدف و مقصد همه حرکتها است.
- تغییر نکردن حکمتهای الهی
- کمال مطلق خداوند
- حلّ مشکلات فقط به دست خداوند است.
- ناامیدی و محرومیت، فرجام درخواست از غیر خداوند است.
- فقط از خدا درخواست کردن، یاری خواستن و به او حسن ظنّ داشتن.
- توفیق و عنایت الهی سبب دوری از لغزش و گمراهی است.
- امید از روی ایمان به خدا
- گناه بزرگترین عامل دوری انسان از درگاه الهی است.
- درخواست فضل الهی به جای عدل الهی
- زاری به درگاه الهی
- دعا برای محروم نشدن از لطف و رحمت الهی
- سپردن همۀ کارها به خدا
- صلوات بر پیامبر(ص) و آل پیامبر سبب برآورده شدن حاجتها میشود.
- آرامش انسان به دلیل عطایای الهی
- محرومیت ونومیدی، نتیجه در خواست ازبندگان
- در خواست از بندگان ثمره وسواس وفریب نفس است.
- خسته نشدن خدا از دعای بندگان
- توفیق دعا در سایه تقدیر الهی
- دعا در سجده
شرحها
دعای سیزدهم در شرحهای صحیفه سجادیه از جمله در کتاب دیار عاشقان اثر حسین انصاریان، شهود و شناخت اثر محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی و شرح و ترجمه صحیفه سجادیه اثر سید احمد فهری به زبان فارسی شرح شده است.
دعای سیزدهم صحیفه سجادیه همچنین در کتابهایی مانند ریاض السالکین اثر سید علیخان مدنی، فی ظلال الصحیفه السجادیه اثر محمدجواد مغنیه، ریاض العارفین تألیف محمد بن محمد دارابی و آفاق الروح نوشته سید محمدحسین فضل الله به زبان عربی شرح شده است. واژههای این دعا هم در شرح لغوی تعلیقات علی الصحیفه السجادیه اثر فیض کاشانی توضیح داده شده است.
متن و ترجمه دعا
دعای سیزدهم صحیفه سجادیه
مـتـن | ترجمه |
---|---|
(۱) اللَّهُمَّ یا مُنْتَهَی مَطْلَبِ الْحَاجَاتِ (۲) وَ یا مَنْ عِنْدَهُ نَیلُ الطَّلِبَاتِ (۳) وَ یا مَنْ لَا یبِیعُ نِعَمَهُ بِالْأَثْمَانِ (۴) وَ یا مَنْ لَا یکدِّرُ عَطَایاهُ بِالامْتِنَانِ (۵) وَ یا مَنْ یسْتَغْنَی بِهِ وَ لَا یسْتَغْنَی عَنْهُ (۶) وَ یا مَنْ یرْغَبُ إِلَیهِ وَ لَا یرْغَبُ عَنْهُ (۷) وَ یا مَنْ لَا تُفْنِی خَزَائِنَهُ الْمَسَائِلُ (۸) وَ یا مَنْ لَا تُبَدِّلُ حِکمَتَهُ الْوَسَائِلُ (۹) وَ یا مَنْ لَا تَنْقَطِعُ عَنْهُ حَوَائِجُ الْمُحْتَاجِینَ (۱۰) وَ یا مَنْ لَا یعَنِّیهِ دُعَاءُ الدَّاعِینَ. (۱۱) تَمَدَّحْتَ بِالْغَنَاءِ عَنْ خَلْقِک وَ أَنْتَ أَهْلُ الْغِنَی عَنْهُمْ (۱۲) وَ نَسَبْتَهُمْ إِلَی الْفَقْرِ وَ هُمْ أَهْلُ الْفَقْرِ إِلَیک. (۱۳) فَمَنْ حَاوَلَ سَدَّ خَلَّتِهِ مِنْ عِنْدِک، وَ رَامَ صَرْفَ الْفَقْرِ عَنْ نَفْسِهِ بِک فَقَدْ طَلَبَ حَاجَتَهُ فِی مَظَانِّهَا، وَ أَتَی طَلِبَتَهُ مِنْ وَجْهِهَا. (۱۴) وَ مَنْ تَوَجَّهَ بِحَاجَتِهِ إِلَی أَحَدٍ مِنْ خَلْقِک أَوْ جَعَلَهُ سَبَبَ نُجْحِهَا دُونَک فَقَدْ تَعَرَّضَ لِلْحِرْمَانِ، وَ اسْتَحَقَّ مِنْ عِنْدِک فَوْتَ الْإِحْسَانِ. (۱۵) اللَّهُمَّ وَ لِی إِلَیک حَاجَةٌ قَدْ قَصَّرَ عَنْهَا جُهْدِی، وَ تَقَطَّعَتْ دُونَهَا حِیلِی، وَ سَوَّلَتْ لِی نَفْسِی رَفْعَهَا إِلَی مَنْ یرْفَعُ حَوَائِجَهُ إِلَیک، وَ لَا یسْتَغْنِی فِی طَلِبَاتِهِ عَنْک، وَ هِی زَلَّةٌ مِنْ زَلَلِ الْخَاطِئِینَ، وَ عَثْرَةٌ مِنْ عَثَرَاتِ الْمُذْنِبِینَ. (۱۶) ثُمَّ انْتَبَهْتُ بِتَذْکیرِک لِی مِنْ غَفْلَتِی، وَ نَهَضْتُ بِتَوْفِیقِک مِنْ زَلَّتِی، وَ رَجَعْتُ وَ نَکصْتُ بِتَسْدِیدِک عَنْ عَثْرَتِی. (۱۷) وَ قُلْتُ: سُبْحَانَ رَبِّی کیفَ یسْأَلُ مُحْتَاجٌ مُحْتَاجاً وَ أَنَّی یرْغَبُ مُعْدِمٌ إِلَی مُعْدِمٍ (۱۸) فَقَصَدْتُک، یا إِلَهِی، بِالرَّغْبَةِ، وَ أَوْفَدْتُ عَلَیک رَجَائِی بِالثِّقَةِ بِک. (۱۹) وَ عَلِمْتُ أَنَّ کثِیرَ مَا أَسْأَلُک یسِیرٌ فِی وُجْدِک، وَ أَنَّ خَطِیرَ مَا أَسْتَوْهِبُک حَقِیرٌ فِی وُسْعِک، وَ أَنَّ کرَمَک لَا یضِیقُ عَنْ سُؤَالِ أَحَدٍ، وَ أَنَّ یدَک بِالْعَطَایا أَعْلَی مِنْ کلِّ یدٍ. (۲۰) اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ احْمِلْنِی بِکرَمِک عَلَی التَّفَضُّلِ، وَ لَا تَحْمِلْنِی بِعَدْلِک عَلَی الِاسْتِحْقَاقِ، فَمَا أَنَا بِأَوَّلِ رَاغِبٍ رَغِبَ إِلَیک فَأَعْطَیتَهُ وَ هُوَ یسْتَحِقُّ الْمَنْعَ، وَ لَا بِأَوَّلِ سَائِلٍ سَأَلَک فَأَفْضَلْتَ عَلَیهِ وَ هُوَ یسْتَوْجِبُ الْحِرْمَانَ. (۲۱) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ کنْ لِدُعَائِی مُجِیباً، وَ مِنْ نِدَائِی قَرِیباً، وَ لِتَضَرُّعِی رَاحِماً، وَ لِصَوْتِی سَامِعاً. (۲۲) وَ لَا تَقْطَعْ رَجَائِی عَنْک، وَ لَا تَبُتَّ سَبَبِی مِنْک، وَ لَا تُوَجِّهْنِی فِی حَاجَتِی هَذِهِ وَ غَیرِهَا إِلَی سِوَاک (۲۳) وَ تَوَلَّنِی بِنُجْحِ طَلِبَتِی وَ قَضَاءِ حَاجَتِی وَ نَیلِ سُؤْلِی قَبْلَ زَوَالِی عَنْ مَوْقِفِی هَذَا بِتَیسِیرِک لِی الْعَسِیرَ وَ حُسْنِ تَقْدِیرِک لِی فِی جَمِیعِ الْأُمُورِ (۲۴) وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، صَلَاةً دَائِمَةً نَامِیةً لَا انْقِطَاعَ لِأَبَدِهَا وَ لَا مُنْتَهَی لِأَمَدِهَا، وَ اجْعَلْ ذَلِک عَوْناً لِی وَ سَبَباً لِنَجَاحِ طَلِبَتِی، إِنَّک وَاسِعٌ کرِیمٌ. (۲۵) وَ مِنْ حَاجَتِی یا رَبِّ کذَا وَ کذَا [وَ تَذْکرُ حَاجَتَک ثُمَّ تَسْجُدُ وَ تَقُولُ فِی سُجُودِک:] فَضْلُک آنَسَنِی، وَ إِحْسَانُک دَلَّنِی، فَأَسْأَلُک بِک وَ بِمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، صَلَوَاتُک عَلَیهِمْ، أَن لَا تَرُدَّنِی خَائِباً. | (۱) خدایا! ای نهایت درخواست و تقاضای نیازها. (۲) خدایا! ای نهایت درخواست و تقاضای نیازها. (۳) و ای آنکه نعمتهایش را به بها و قیمت نمیفروشد. (۴) و ای آنکه بخششهایش را به منّت گذاشتن، تیره و ناصاف نمیکند. (۵) و ای آنکه به سبب او بینیاز میشوند و از او بینیاز نمیشوند. (۶) و ای آنکه به او رغبت میکنند و از او روی برنتابند. (۷) و ای آنکه درخواستها، گنجهایش را از بین نمیبرد. (۸) و دستآویزها، حکمتش را تغییر نمیدهد. (۹) و رشتۀ حوایج نیازمندان از او قطع نمیشود. (۱۰) و دعای دعاکنندگان او را خسته و درمانده نمیکند. (۱۱) وجودت را به بینیازی از همۀ آفریدهها ستودهای و حضرتت به بینیازی از آنها شایسته است. (۱۲) آفریدهها را به نیازمندی نسبت دادهای و آنان هم بی چون و چرا نیازمند به تو هستند. (۱۳) پس کسی که ترمیم کمبود و شکاف زندگیاش را از تو بخواهد و تغییر تهیدستی و فقرش را از تو درخواست کند، محقّقاً حاجتش را از جایگاه اصلیاش خواسته؛ و به دنبال درخواست و خواهشش، از راه صحیح و درستش آمده. (۱۴) و کسی که برای حاجتش به یکی از آفریدههای تو رو کند یا او را به جای تو وسیلۀ رسیدن به نیازش قرار دهد؛ محقّقاً خود را در معرض محرومیت قرار داده و سزاوار از دست رفتن احسان تو گشته است. (۱۵) خدایا! برای من در پیشگاه حضرتت حاجتی است که دست طاقت و توانم از دستیابی به آن کوتاه است و رشته چارهام، بدون لطف تو بریده است و نَفْسم در نظرم چنین آراسته که رفع نیازم را از کسی بخواهم که رفع نیازهایش را از تو میخواهد و در حاجاتش از تو بینیاز نیست؛ این درخواست حاجت از غیر تو لغزشی است از لغزشهای خطاکاران و افتادنی است از افتادنهای گناهکاران. (۱۶) آنگاه به یادآوری تو، از خواب غفلت بیدار شدم؛ و به توفیق تو از عرصهگاه لغزشم برخاستم؛ و به راهنمایی تو از افتادنم به وادی خطر بازگشتم؛ و از علل درافتادن به گمراهی دست برداشتم. (۱۷) و گفتم: منزّه و پاک است پروردگارم، چگونه نیازمندی از نیازمند دیگر درخواست کند و از کجا تهیدستی به تهیدستی دیگر میل و رغبت نشان دهد؟! (۱۸) روی این حساب -ای خدای من- با اشتیاق و شوق آهنگ تو کردم؛ و از باب اطمینان به تو، امیدم را به سوی حضرتت آوردم. (۱۹) و دانستم آنچه را از تو میخواهم، هر چند زیاد باشد، در کنار داراییات اندک است؛ و چیزهای باارزشی که بخشش آن را از تو درخواست میکنم، در جنب تواناییات کوچک و بیمقدار است؛ و دایرۀ کرم و بزرگواریات با تقاضای هیچکس تنگ نمیشود؛ و دست بخشندگیات از هر دستی برتر است. (۲۰) خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و مرا به کرم و بزرگواریات بر دست یافتن به احسانت یاری ده و از باب عدالتت بر کیفری که سزاوار آنم دچار مکن؛ من اوّلین رغبت کنندهای نیستم که به حضرتت رو آورده، پس به او عطا کردهای و حال آنکه سزاوار ممنوع شدن از عطایت بوده؛ و اولین خواهندهای نیستم که از تو درخواست حاجت کرده و تو بر او احسان کردهای در حالی که مستحق محرومیت از احسان تو بوده است. (۲۱) خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و مستجاب کنندۀ دعایم باش و به ندایم توجه کن و به زاریم رحمت آر و صدایم را شنوا باش، (۲۲) و امیدم را از حضرتت قطع مکن و دستآویز مرا از خود جدا مساز و در این حاجتم و دیگر حوایجم، مرا به سوی غیر خودت روانه مکن. (۲۳) و با برآورده شدن تقاضایم و روا شدن حاجتم و رسیدن به مطلبم؛ پیش از برخاستن از جایم و با آسان ساختن مشکلم و با سرنوشت خوبی که در تمام امور برایم رقم میزنی، کارساز من باش. (۲۴) و بر محمّد و آلش درود فرست؛ درودی همیشگی و ابدی که برای مدّتش انقطاعی و برای زمانش پایانی نباشد؛ این درود را برایم مدد و جهت برآورده شدن حاجتم، سبب قرار ده؛ همانا تو بزرگ و گسترده و کریمی. (۲۵) و [ای پروردگارم!] از جمله درخواستهایم چنین و چنان است: [تقاضایت را می¬گویی، سپس سر به سجده می¬گذاری و در سجده می¬گویی:] عطا و بخششت به من آرامش میدهد و احسانت راهنماییام میکند؛ و به حقّ خودت و به حقّ محمّد و آلش -که درودت بر آنان باد- از تو میخواهم که مرا از پیشگاهت ناامید برنگردانی. |
پانویس
- ↑ ممدوحی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۵۶۲.
- ↑ ، سایت عرفان.
- ↑ متن دعا
- ↑ متن دعا
- ↑ متن دعا
- ↑ انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۱۶۵-۲۱۸؛ ممدوحی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۵۶۲-۶۰۸.
- ↑ انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۱ش، ج۵، ص۱۶۵-۲۱۸.
- ↑ ممدوحی، کتاب شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۵۶۲-۶۰۸.
- ↑ فهری، شرح و تفسیر صحیفه سجادیه، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۶۹-۹۲.
- ↑ مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ۱۴۳۵ق، ج۳، ص۳-۴۱.
- ↑ مغنیه، فی ظلال الصحیفه، ۱۴۲۸ق، ص۱۸۳-۱۹۰.
- ↑ دارابی، ریاض العارفین، ۱۳۷۹ش، ص۱۵۹-۱۶۹.
- ↑ فضل الله، آفاق الروح، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۳۱۷-۳۳۲.
- ↑ فیض کاشانی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، ۱۴۰۷ق، ص۳۷-۳۸.
- ↑
منابع
- انصاریان، حسین، دیار عاشقان: تفسیر جامع صحیفه سجادیه، تهران، پیام آزادی، ۱۳۷۲ش.
- دارابی، محمد بن محمد، ریاض العارفین فی شرح الصحیفه السجادیه، تحقیق حسین درگاهی، تهران، نشر اسوه، ۱۳۷۹ش.
- فضلالله، سید محمدحسین، آفاق الروح، بیروت، دارالمالک، ۱۴۲۰ق.
- فهری، سیداحمد، شرح و ترجمه صحیفه سجادیه، تهران، اسوه، ۱۳۸۸ش.
- فیض کاشانی، محمد بن مرتضی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، تهران، مؤسسه البحوث و التحقیقات الثقافیه، ۱۴۰۷ق.
- مدنی شیرازی، سید علیخان، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۳۵ق.
- مغنیه، محمدجواد، فی ظلال الصحیفه السجادیه، قم، دار الکتاب الاسلامی، ۱۴۲۸ق.
- ممدوحی کرمانشاهی، حسن، شهود و شناخت، ترجمه و شرح صحیفه سجادیه، مقدمه آیتالله جوادی آملی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸ش.
پیوند به بیرون