دهیدراتاسیون
دهیدراتاسیون یا کم‌آبی بدن (فرانسوی: Déshydratation)، نوعی بیماری است که در فیزیولوژی و پزشکی به عنوان از دست دادن بیش از حد مایعات بدن تعریف شده‌است. در این‌گونه موارد، آب بدن بیمار به معنای واقعی کلمه، از دست می‌رود که این مستلزم از دست رفتن مایعات و آب بدن از درون ارگانیسم‌های موجود، کم شدن آب بدن از پوست یا از غشاء مخاطی می‌باشد.
| دهیدراتاسیون | |
|---|---|
| تخصص | غدد درون‌ریز و متابولیسم، مراقبت‌های ویژه پزشکی  |
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| آی‌سی‌دی-۱۰ | E86 |
| آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام | 276.5 |
درکل سه نوع دهیدراتاسیون وجود دارد: کم‌فشار (هیپوتونیک) یا کم‌سدیم (هیپوناترمیک) (در درجه اول، از دست دادن الکترولیت و سدیم به‌طور خاص)، پرفشار (هیپرتونیک) یا پرسدیم (هیپرناترمیک) (در درجه اول، از دست دادن آب) و همفشار (ایزوتونیک) یا هم‌سدیم (ایزوناترمیک) (از دست دادن آب و الکترولیت‌ها به‌طور مساوی). دهیدراسیون در انسان، بیشتر از نوع همفشار یا هم‌سدیم است.
دهیدراتاسیون خفیف با خوراندن آب و جلوگیری از دست رفتن مایعات بدن رفع می‌شود.
در موارد شدیدتر، کم‌آبی با بازیابی آب و الکترولیت بدن رفع می‌شود، از طریق روش درمان خوراکی کم‌آبی (ORT) یا سرم‌درمانی. روش ORT کم‌دردتر، کم‌هزینه‌تر، و در دسترس‌تر است. محلولی که در روش سرم‌درمانی به کار می‌رود باید ایزوتونیک (همفشار) یا هیپوتونیک (کم‌فشار) باشد؛ تزریق آب خالی به درون رگ‌ها سبب تخریب گلبول‌های قرمز می‌شود.
اگر آب تازه در دسترس نباشد، خوردن آب دریا یا الکل کم‌آبی بدن را شدیدتر خواهد کرد. برخی متخصصان مصرف ادرار در شرایط اضطراری را تجویز کرده‌اند، اما برخی دیگر نه. طبق «کتابچهٔ راهنمای زنده‌ماندن» در آیین‌نامه رزمی ارتش ایالات متحده ادرار در هیچ شرایطی نباید مصرف شود. مقدار کم سموم اوره و آمونیاک موجود در ادرار اندکی بر عملکرد کلی بدن تأثیر منفی می‌گذارد، که خود می‌تواند شانس زنده‌ماندن را در شرایط اضطراری کمتر کند. همچنین مقدار نمک موجود در ادرار نسبتاً زیاد است (بستگی به رژیم غذایی و شدت کم‌آبی بدن دارد) و در واقع ترکیبی مشابه آب دریا دارد که خود سبب دهیدراسیون بیشتر می‌شود. بحث دیگر تأثیر روانی و استرس انجام این عمل نامطبوع است، که خود سبب می‌شود بدن انرژی‌اش را صرف تولید آدرنالین و افزایش ضربان قلب کند که همهٔ این‌ها در شرایطی که شخص دنبال زنده ماندن است نامطلوب‌اند. همچنین ممکن است شخص استفراغ کند، که خود سبب از دست رفتن بیشتر آب بدن می‌شود.
در صورت عدم تأمین آب بدن از طریق تزریق یا آشامیدن، بیمار به شوک کم‌حجمی خون دچار می‌شود.
کم‌آبی بدن سبب تشدید علائم سندرم ژیلبرت می‌شود.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ «کم‌آبی» [تغذیه] هم‌ارزِ «dehydration»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر سیزدهم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی (ذیل سرواژهٔ کم‌آبی)
- ↑ در فارسی پسابش یا وابشت هم گفته‌اند.
- ↑ thefreedictionary.com> dehydration citing:
- Dorland's Medical Dictionary for Health Consumers. © 2007
- The American Heritage® Medical Dictionary Copyright © 2007
- Mosby's Medical Dictionary, 8th edition. © 2009
- Mosby's Dental Dictionary, 2nd edition. © 2008
- ↑ TheFreeDictionary.com --> dehydration Citing The American Heritage Science Dictionary 2005. Retrieved on July 2, 2009
- ↑ Peterson, Devin (2013). "Effects of Urine Consumption". SCS. DNM International. p. 1. Archived from the original on 16 December 2013. Retrieved 6 August 2013.
پیوند به بیرون
- Dehydration Causes and Symptoms
- Water requirements in adults
- Definition of dehydration by the U.S. National Institutes of Health's MedlinePlus medical encyclopedia
- Rehydration Project at rehydrate.org
- About dehydration
- Are you drinking enough?