ولایت سرخان‌دریا

وسعت آن ۲۰٬۸۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۱٬۸۸۲٬۵۰۰ تن است. نام تاریخی این منطقه چَغانیان می‌باشد.

سرخان‌دریا در کنار سمرقند و بخارا از مناطق مورد مناقشه بین ازبکستان و تاجیکستان در دوران شوروی بود. مسکو به عنوان داور کل به همه ادعاها و ضدادعاهای هر دو سو گوش داد و روز سوم فوریه سال ۱۹۳۰ حکم خود را صادر کرد. این حکم پیوستن سمرقند و بخارا به تاجیکستان را مردود می‌دانست و چرایی آن را توضیح نمی‌داد. اما قرار بود انتقال ولایت سرخان‌دریای ازبکستان به تاجیکستان در عرض دو ماه انجام بگیرد.
ازبکستان حاضر نبود این باخت خود را بپذیرد. تاشکند بی‌درنگ به این تصمیم مسکو اعتراض کرد. بابشکو و کلاینر، از رهبران ازبکستان (با اصالت اسلاوی و آلمانی) از مسکو خواستند که در نهایی کردن قطعنامه خود شتاب نکند و مدعی شدند که هنگام اتخاذ تصمیم به «داده‌ها دربارهٔ ترکیب ملی و سمت‌گیری اقتصادی حوزه سرخان‌دریا» توجه لازم مبذول نشده‌است.
مسکو از خود انعطافی فوق‌العاده بروز داد و روز ۱۳ فوریه سال ۱۹۳۰ روی تصمیم ده روز پیش خود خط بطلان کشید و سرخان‌دریا را در قلمرو ازبکستان حفظ کرد.

شهرستان‌های استان سمرقند:

• ویکی‌پدیای انگلیسی.
• منبع نام شهرها و شهرستان‌ها: ویو-ویو
• آمارهای جمعیتی و جغرافیایی

^ ۱. توضیح: در زبان‌های ازبکی و تاجیکی حروف متناظر با آ و اَ فارسی به‌صورت اُ و اَ تلفظ می‌شوند و در آوانویسی آن به حروف لاتین به ترتیب به صورت o و a نوشته می‌شوند؛ بنابراین نام ازبکی دشت‌آباد مطابق این روش Dashtobod نوشته می‌شود.