هوشنگ پزشکنیا
هوشنگ پزشکنیا (زادهٔ ۱۲۹۶ - درگذشتهٔ ۱۳۵۱) از نقاشان پس از مکتب کمالالملک و از صاحبنامترین هنرمندان نسل اول مدرنیسم ایران است.
| هوشنگ پزشکنیا | |
|---|---|
| زادهٔ | ۵ مرداد ۱۲۹۶ تهران، ایران |
| درگذشت | ۱۷ آذر ۱۳۵۱ (۵۵ سال) تهران |
| علت مرگ | سکته قلبی |
| محل زندگی | دروس |
| ملیت | ایرانی |
| پیشه | نقاشی،مجسمه سازی،چاپ هنری |
| کارهای برجسته | مجموعه اهالی جنوب، مجموعه خانواده کارگر |
| سبک | مدرن |
| جنبش | پیشگام هنر مدرن ایران |
| همسر(ها) | ثریا دفتری |
پزشکنیا، نقاش تصویرهای تنهایی، فراموشی و پریشانی و طراحی جسور بود که با خطهای شکسته، سریع و زاویهدار با رنگهای تیره در دهه چهل توانست چند نمایشگاه موفق در پاریس و لندن برپا کند. در آثار او هویت ایرانی بیشتر به چشم میآید و مضمون آثارش تحت تأثیر مردم تهیدست است که با شیوه قدیمی صبورانه زندگی را تحمل میکنند.
زندگی و آثار
هوشنگ پزشکنیا در سال ۱۲۹۶ در تهران به دنیا آمد. خانوادهاش او را برای تحصیلات به مدرسه نظام فرستادند. در سال ۱۳۱۶ توانست مدرک تحصیلی خود را در رشته تاریخ و جغرافیا از دانشسرای عالی دریافت کند.
او در سال ۱۳۲۱ به استانبول رفت و در «هنرکدهٔ استانبول» ثبت نام کرد و زیر نظر پروفسور لئوپولد لوی تحصیلات خود را در رشته نقاشی آغاز کرد و رؤیای همیشگیاش را تحقق بخشید.
پزشکنیا در سال ۱۳۲۵ به ایران بازگشت و به استخدام شرکت نفت درآمد و همزمان با ابراهیم گلستان، نویسنده و فیلمساز، رابطه دوستانهای پیدا کرد. زندگینامهٔ او به قلم ابراهیم گلستان از بهترین نمونههای تذکرهنویسی مدرن ایران محسوب میشود که در کتاب گفتهها به چاپ رسیدهاست.
پزشکنیا در سال ۱۳۳۵ اولین و تنها فیلم خود را با نام «استریپ» بر اساس داستان «لاله» صادق هدایت ساخت.
هوشنگ پزشکنیا از جمله نقاشانی است که نمایشگاه نقاشی خود را در سال ۱۳۳۷ در گالری آپادانا، اولین مرکز هنرهای تجسمی برگزار کرد. آپادانا پاتوق هنرمندانی چون حسین کاظمی، محمود جوادیپور، احمد اسفندیاری، مهدی ویشکایی و دیگر هنرمندان جوانی بود که سعی داشتند هنر نو را آمیخته با هویت ایرانی به مردم معرفی کنند. او در دهه چهل چندین نمایشگاه موفق در پاریس و لندن برپا کرد.
سالهای پایانی عمر او در پریشانی سپری شد و در نهایت در سال ۱۳۵۱ در خیابان دروس شمیران درگذشت و در قطعه۷، ردیف ۳۰، شماره ۵ بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد.
چاپ آثار و بزرگداشت
زندگینامه هوشنگ پزشکنیا به همراه آلبومی از آثارش در کتاب به باغ همسفران از طرف نشر نظر به قلم رویین پاکباز و یعقوب امدادیان منتشر شدهاست. آبان ۱۳۹۱ مجله تندیس بزرگداشتی برای او در گالری برگ سازمان زیباسازی شهر تهران برگزار کرد. در اردیبهشت ۱۳۹۵ کتاب «سایه پدربزرگم» که شرح حالی از زندگی هوشنگ پزشکنیا است در گالری شیرین رونمایی شد. این کتاب به کوشش سحر خلخالیان، نقاش و نوهٔ این هنرمند و به همراه مقدمههایی از ابراهیم گلستان، نجف دریابندری و علی بختیاری منتشر شدهاست. در این کتاب کارهای ابتدایی هوشنگ پزشکنیا، تصویرگریها و کارهای گرافیکی، نقاشیهای جنوب و آثار کمتر دیده شده او چاپ شدهاست.نوه این هنرمند محمد خلخالیان برای یاد بود هوشنگ پزشک نیا صفحه ای در اینستاگرام درست کرد و آثار وی را در آنجا به نمایش گذاشت.
منابع
- ↑ Cembalest, Robin (2013-02-07). "The Other Modernism: Rediscovering Iran's Avant-Garde". ARTnews (به انگلیسی). Retrieved 2018-05-17.
- ↑ "Houshang Pezeshknia". www.tavoosonline.com. Retrieved 2018-05-18.
- فرید، کیانوش (۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۵). «'سایه پدربزرگم'؛ هوشنگ پزشکنیا». بیبیسی فارسی. دریافتشده در ۸ مه ۲۰۱۶.
- «زندگینامه: هوشنگ پزشک نیا (1296 -1351)». همشهری آنلاین. ۲۹ خرداد ۱۳۹۰. دریافتشده در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۷.
- «نکوداشت هوشنگ پزشک نیا در نگارخانه برگ برگزار میشود». ایلنا. ۲۲ آبان ۱۳۹۱. دریافتشده در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۷.
- «پزشک نیا نخستین هنرمند مدرنیست ایرانی بهشمار میرود». ایسنا. ۲۴ آبان ۱۳۹۱. دریافتشده در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۷.
- نخعی، نگار (۱۷ بهمن ۱۳۹۰). «هوشنگ پزشکنیا، نقاش تصویرهای تنهایی و فراموشی». رادیو زمانه. بایگانیشده از اصلی در ۵ مارس ۲۰۱۸. دریافتشده در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۷.
- کیارس، داریوش (۲۰ بهمن ۱۳۸۸). «نیم رخ هوشنگ پزشک نیا». تندیس. نورمگز (۱۶۸).
- جنبش نوگرایی در نقاشی معاصر ایران
- معرک نژاد، رسول. ««جنبش نوگرایی در نقاشی معاصر ایران» (پیشگامان نقاشی نوگرا) (قسمت دوم)». اثر. بایگانیشده از اصلی در ۱۸ مه ۲۰۱۸. دریافتشده در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۷.