هارونی
هارونی، یک طایفه از شاخه چهارلنگ در ایل بختیاری است.
| زبان‌ها | |
|---|---|
| گویش بختیاری | |
| دین | |
| شیعه | |
تقسیمات ایلی
- عیسی یاری
- سیمی سمال
- ملاوند
- رُکان
- اولاد برات
- اولاد نظر
تاریخچه
هارونی در زمره ۹ طایفه کهن در ایل بختیاری است که برای نخستین بار در تألیفات قرن هفتم در خصوص وقایع نیمه دوم قرن پنجم هجری از آن به عنوان یکی ازطوایف بیست و شش گانه مهاجر از جبل السماق شام به سرزمین لر بزرگ در دوران هزاراسپیان وارد شدند و از این سبب، اتابک به قوت و شوکت رسید.»
حمدالله مستوفی در این باره گوید که: «هزاراسف که مهین و بهین همه بود، قائم مقام پدر شد و عدل و داد ورزید. در عهد او ملک لرستان رشک بهشت گشت و بدین سبب اقوام بسیار از جبل السماق شام بدو پیوستند: چون گروه عقیلی از نسل علی بن ابی طالب و گروهِ هاشمی از نسلِ هاشم بن عبد مناف و دیگر طوایف متفرق چون: آسترکی، مماکویه، مختاری، جوانکی، بیدانیان، زاهدیان، علائی، کوتوند بتوند، بوازکی، شوند، راکی، جاکی، هارونی، کوی، لیراوی، ممویی، یحفومی، کمانکشی، مماسنی، ارملکی، توانی، کسدانی، مدیحه، اکورد، کولارد و دیگر قبائل که انساب ایشان معلوم نیست. چون این جماعت به هزاراسف و برادران پیوستند، ایشان را قوت‌وشوکت زیاد شد. بقایای شولان را به‌زخمِ شمشیر از آن ولایت بیرون کردند و یکبار بر آن دیار مستولی شدند. پس دیار شولستان نیز مسخر کردند و شولان منهزم به فارس رفتند.»
ازجمله این طوایف امروزه به غیر از هارونی، از قبایلی نظیر آسترکی و جانکی و بندانی و گتوند و بتوند و راکی نیز نام نشانی باقی مانده‌است که درزمره ایل بختیاری شمارده می‌شوند؛ و این طوایف باوجوداشتن قدمت تاریخی نهصد و پنجاه ساله امروزه بعضاَ ازمنظر طبقه‌بندی قبییله درزمره طوایفی که قدمت و سبه تاریخی آن‌ها از سیصد سال تجاوز نمی‌کند می‌باشند و ازجمله جانکی که تابع کیان ارثی است یا راکی که تابع بابادی است و هارونی نیز از آن جمله است.
مناطقی در سرزمین بختیاری به نام این دسته از قبایل کهن وجود دارد ازجمله ناحیه گتوند و بتوند وعقیلی و بالاخره هارونی و با وجود آنکه نام‌های تاریخی این نواحی از تعلق اولیه آن‌ها به طوایفی که اسامی مزبور خاص ایشان بوده‌است خبر می‌دهد، ساکننان این مناطق امروزه از قبایل دیگری می‌باشند و منطقه دیرینه‌ای که در چهارمحال به نام هارونی (شهرکرد) شناخته می‌شود امروز اقامت گاهی مختلط از طوایف چهار و هفت لنگ است.
پراکندگی جغرافیایی
- ییلاق: شهرستان‌های شهرکرد، فریدن، شهرستان فریدون‌شهر و چادگان
مراکز استقرار
امروزه اقامتگاهای اصلی باب هارونی بالغ بر۵ منطقه در سردسیر؛ و ۳منطقه در گرمسیر است پنج منطقه سردسیر عبارت است از: کمیتک، میدانک، بردشاه، جمالی، قلعه شاهرخ در حوالی فریدن و شهر هارونی در شهرستان شهرکرد در استان چهارمحال و بختیاری و دومنطقه گرمسیر عبارت است از سردارآباد و چهاربیشه درحوالی شوشتر و چمبره در سردشت دزفول است، هارونیان در گذشته در اندیکا و لالی و منطقه هارونی و علی گودرز و شاه بلاغ اقامت و مالکیت داشتند، اکنون در سردسیر استقرار عشیرتی و قبیلوی طایفه مذکور از تمرکز بیشتری برخوردار است که در سردسیر عبارتند از میدانک، کمیتک (دهستان) جمالی، قلعه شاهرخ، بردِ شاه و و شهرک جوی آباد و یزدانشهر شاهین شهر در گرمسیر مقر عمده ایشان در حوزه شوشتر و دزفول از جمله شهرک سرداران و در دامنه کوه سالند به ویژه حوزه بخش چنبره از سردشت دزفول است. اکثر افراد این طایفه در استان چهارمحال و بختیاری فرهنگ خودرا نسبت به استان‌های اصفهان و خوزستان بیشتر حفظ کرده‌اند.
پانویس
منابع
- علم آرای نادری محمدکاظم مروی تصحیح مدرس رضوی
- سرگذشت ایل چهارلنگ مهرزادقنبری سرداراکبری «خرادآذر»
- تاریخ گزیده حمدالله مستوفی تصحیح عبدالحسین نوایی
- مجمل التواریخ بعد نادریه محمدامین گلستانه
- تاریخ بختیاری سرداراسعدولسان السلطنه سپهر