نشیمن (معماری)

اتاق نشیمن (به انگلیسی: Living room) فضای خصوصی و خودمانی خانه است؛ یعنی جایی که اعضای خانواده در آنجا دورهم جمع می‌شوند و به گفتگو، تماشای تلویزیون و استفاده از وسایل صوتی و تصویری و سرگرم‌کننده، مطالعهٔ روزنامه یا کتاب، بازی و غیره می‌پردازند. در این فضا معمولاً مجموعه‌ای مبل راحت، میز، لوازم صوتی و تصویری و وسایل مربوط به آن، قفسه کتاب، روزنامه، عکس و یادگاری‌های خانوادگی و… وجود دارد. اتاق نشیمن محیطی نیمه‌خصوصی محسوب می‌شود و باید به گونه‌ای طراحی شود که اگر مهمانی به خانه آمد باز هم اعضای خانواده بتوانند بدون برخورد با مهمان در آنجا به ادامه کارهایشان بپردازند.

اتاق نشیمن در واقع محیطی است که بیشتر وقت اعضای خانواده در آن سپری می‌شود. لازم نیست متراژ بالایی داشته باشد، اما باید به‌گونه‌ای باشد که بتوان در آن یک کاناپه و تلویزیون قرار داد. معمولا بین ۲۰ تا ۳۰ متر مربع برای این فضا مناسب به‌نظر می‌رسد. این محیط نباید مستقیما به ورودی خانه متصل باشد، اما باید به آشپزخانه و اتاق‌ خواب‌ها دسترسی بی‌واسطه داشته باشد. چنانچه فعالیت‌های دیگری نظیر خیاطی، اتوکشی، پذیرایی از میهمانان غیررسمی، کار با رایانه و مانند آن نیز در این فضا صورت پذیرد، فضایی برای وسایل لازم برای این فعالیت‌ها نیز در آنجا درنظر گرفته می‌شود. یکی از مواردی که باید در طرح نشیمن خانه مدنظر قرار گیرد، فراهم ساختن شرایطی برای دور هم نشستن اعضای خانواده و تشکیل هرچه بهتر جمع خانوادگی است در نتیجه شاید بهتر باشد که در انتخاب فرم این فضا در پلان معماری، به اشکالی که امکان نشستن حلقه مانند را به خانواده می‌دهد فکر کرد و از اشکالی که خیلی کشیده و بی‌تناسب است، پرهیز کرد. فرم‌هایی نظیر دایره، مربع، چند ضلعی‌ها، که مرکز یا کانون متمرکزی دارند، این امکان را بیشتر فراهم می‌کنند. علاوه بر انتخاب فرم مناسب برای نشیمن بهتر است که چیدمان وسایل آن نیز به شکلی باشد که آن‌ها در مسیر رفت و آمد قرار نداشته باشند و در بخش‌های دنج و گوشه‌ای قرار گیرد. در این حالت امکان دور هم نشستن یا تمرکز بیشتر فراهم می‌شود. در نظر گرفتن محور توجه جمع افراد نشسته به سوی تلویزیون، شومینه، منظره‌ای زیبا و چشم‌انداز و نظایر آن نیز از دیگر مسائلی است که باید در چیدمان وسایل نشیمن مدنظر قرار گیرد. به‌طور مثال تلویزیون در نشیمن نباید به گونه‌ای باشد تا نوری که از پنجره به فضای داخلی نشیمن می‌تابد مانع از دید واضح و راحت آن برای تماشاگران باشد.

اگر در نشیمن، از مبل یا صندلی برای نشستن استفاده نشده و افراد روی زمین می‌نشینند، کف نشیمن به کف‌پوشی نرم و کلفت همچون فرش یا موکت ضخیم و پرزدار نیاز دارد. ضمناَ در طرح تناسبات این نشیمن باید به ابعاد و اندازه‌های رایج و استاندارد فرش (۶ متری، ۹ متری، ۱۲ متری) توجه کرد.

وجود دیوارهایی با ارتفاع مناسب برای تکیه دادن افراد نشسته روی زمین و همچنین توجه به فرم و جانمایی مناسب پنجره‌ها از دیگر مواردی است که باید در طراحی این نشیمن به آن دقت کافی داشت.