مویینگی

موئینگی (به انگلیسی: capillarity) یکی از پدیده‌های فیزیکی ناشی از نیروهای چسبندگی سطحی است. اثر مویینگی روند یا جریانی است که باعث می شود مایع از درون خاک و از طریق ریشه و ساقه های گیاهان بالا آید و به شاخه ها و برگ ها برسد. نفوذ و عبور آب از دستمال کاغذی نیز ناشی از همین جریان است.

اگر یک لوله موئین (لوله‌ای بسیار باریک) شیشه‌ای را در آب قرار دهیم آب در لوله بالا می‌رود و سطح آن کاو (مقعر) خواهد بود اما اگر همین لوله را در جیوه مایع قرار دهیم، جیوه از سطح قبلی خود پایین‌تر می‌ایستد و سطح کوژ (محدب) پیدا می‌کند.

بین مولکول‌های آب و شیشه نیروی چسبندگی سطحی قوی‌تر از نیروی پیوستگی بین مولکول‌های آب با یکدیگر است( نیروی دگرچسبی بین مولکول های آب و مولکول های شیشه بیشتر از نیروی هم چسبی بین مولکول های آب است) بنابراین مولکول‌های آب هرچه بیشتر به طرف مولکول‌های شیشه در سطح داخلی لوله موئین کشیده می‌شوند و در لوله بالا می‌روند.

اما در مورد جیوه برعکس، نیروی پیوستگی بین مولکول‌های جیوه با یکدیگر قوی‌تر از نیروی چسبندگی سطحی بین مولکول‌های جیوه و شیشه است( نیروی هم چسبی بین مولکول های جیوه بیشتر از نیروی دگرچسبی بین مولکول های جیوه و مولکول های شیشه است) پس مولکول‌های جیوه به طرف مرکز لوله کشیده می‌شوند و در سطحی برجسته تجمع می‌یابند.

ارتفاع بالا آمدن مایع در لوله موئین از فرمول زیر بدست می‌آید:

${\displaystyle h=\frac{2\gamma \cos {\theta }_c}{\rho Rg}}$

که در آن

R شعاع لوله

${\displaystyle \gamma }$

ضریب کشش سطحی

${\displaystyle \theta }$

زاویه برخورد هوا و مایع

${\displaystyle \rho }$

چگالی مایع

g شتاب گرانشی می‌باشد.

میزان بالا آمدن مایع به فشار هوای بالای مایع ربطی ندارد.