لسانی شیرازی
مولانا وجیه‌الدین عبدالله بن محمد لسانی شیرازی (تبریزی) از شاعران پارسی‌گوی سدهٔ دهم قمری است.
زندگی
وجیه‌الدین عبدالله بن محمد لسانی شیرازی در شیراز متولد شده و در بغداد و دارالسلطنه تبریز می‌زیسته و بدین جهت جمعی وی را تبریزی می‌دانند.
لسانی یکی از شاعران بزرگ و صاحب‌سبک فارسی سدهٔ دهم بود. وی از نخستین شاعران سبک وقوع است. همچنین گفته می‌شود کامل‌ترین و زیباترین شهرآشوب زبان فارسی را سروده‌است و در طرح دوباره این قالب نقش اساسی داشته طوری‌که سرودن ترکیب‌بند یا بندهای کوتاه را نخستین بار به او نسبت داده‌اند.
تاریخ وفات او سال ۹۴۰ یا ۹۴۱ هجری قمری و محل دفن او مقبرةالشعرای تبریز است.
فعالیت ادبی
لسانی شیرازی از بزرگترین شاعران عصر خود و از شاعران سبک واسوخت است دیوان او به کوشش محمد حسین کرمی انتشار یافت . در تذکره‌ها و کتاب‌های تاریخ ادبیات نام این شاعر ذکر شده. از لسانی شیرازی به عنوان یکی از سردمداران مکتب وقوع یاد می‌شود. در غزلیات این شاعر می‌توان نشانه‌هایی از غزل‌های حافظ و سعدی را دید. البته لسانی بیشتر تحت تأثیر سعدی بوده‌است.
لسانی یکی از مفصل‌ترین و زیباترین «شهرآشوب»های زبان فارسی را سروده‌است. «شهر آشوب» به شعری گفته می‌شود که شغل‌ها و اصناف مختلف دست‌مایهٔ سرایش آن بوده‌اند. این نوع شعر، شعری وصفی و غنایی است. از آن‌جا که لسانی شیرازی بخش عمده‌ای از سال‌های زندگی‌اش را در تبریز گذرانده، بر همین اساس در «شهرآشوب» خود تمامی شغل‌های تبریز آن زمان را آورده‌است.
آثار
لسانی حدود هشت‌هزار بیت دارد که بیشتر این شعرها در قالب‌های غزل، ترکیب‌بند، قصیده و رباعی سروده شده‌اند که از این میان بیشتر شعرهای او در قالب غزل‌اند.
آثار منتشرشده در سدهٔ کنونی
- شهرآشوب، (گردآورنده:) علی‌رضا مجتهدزاده، مشهد: دانشگاه مشهد، ۱۳۴۵؛
- دیوان لسانی شیرازی، (تصحیح:) محمدحسین کرمی، شیراز: دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳؛
پانویس
- ↑ «مقبرة الشعرا»، ادارهٔ ارشاد آذربایجان شرقی.
- ↑ لسانی شیرازی.
- ↑ جایگاه فارس در فرهنگ و اقتصاد.
- ↑ ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد»، ایبنا.
- ↑ ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد»، ایبنا.
- ↑ ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد»، ایبنا.
- ↑ ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد»، ایبنا.
- ↑ ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد»، ایبنا.
- ↑ لسانی شیرازی، شهرآشوب.
- ↑ ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد»، ایبنا.
- ↑ لسانی شیرازی، دیوان لسانی شیرازی.
منابع
- ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد». ایبنا. ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۲.
- لسانی شیرازی، عبدالله (۱۳۴۵). شهرآشوب. مشهد: دانشگاه مشهد.
- «مقبرة الشعرا». اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژانویه ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۵ اوت ۲۰۰۹.
- «لسانی شیرازی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۳ اوت ۲۰۰۹.
- «جایگاه فارس در فرهنگ و اقتصاد». مجله فرهنگ و پژوهش. دریافت‌شده در ۲۳ اوت ۲۰۰۹.
- لسانی شیرازی، عبدالله بن‌محمد (۱۳۹۳). کرمی، محمدحسین، ویراستار. دیوان لسانی شیرازی. شیراز: دانشگاه شیراز، مرکز نشر. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۶۲-۴۹۰-۲.