علی بن حسین مسعودی

به گفته میکائیل کوپرسن، مسعودی در آثارش مذهبش را اعلام ننموده‌ ولی نحوه برخورد او با تاریخ اسلام مثلا خلافت علی ابن ابی طالب، و عنوان بعضی از کتاب‌هایش دلالت بر شیعه بودن او دارد.

مانند تعداد دیگری از عالمان شیعه معاصر مسعودی، رویکرد او نسبت به فقه، مکتب «ظاهری» بوده‌است. البته، به نظر می‌رسد که وی حداقل مکتب یک فقیه شافعی را نیز درک کرده‌است. به گفته ابولقاسم پاینده، او شیعه بوده‌است.

دانشنامه اسلام، شیعی بودن مسعودی را غیرقابل انکار می‌داند. در عین حال، مذهب فقهی او را به احتمال زیاد شافعی معرفی می‌کند. به گفته دانشنامه اسلام نویسندگان شیعه به اتفاق مسعودی را هم-مذهب خود می‌دانند. اما در میان نویسندگان سنّی برخی وی را سنّی معتزلی و برخی وی را شیعه می‌دانند.

به گفته جان هیوود، مسعودی به همه مذاهب از جمله هندو، زرتشتی، یهودیت و مسیحیت علاقه نشان داده‌است ولی در نگارش تاریخ خود به صورت غیر نقادانه آنچه را می‌شنیده، نقل می‌کرده‌است.

متولد بغداد و تعالیم اولیه را در آنجا فرا گرفت. در نوجوانی جهانگردی پیشه کرده از سرزمینهای دور دیدن می‌کند از: فلسطین، بلاد فارس، ارمنستان، بلاد قاف، هند، دریای چین، مدغشقر، زنگبار، عمان، در سال ۹۴۳ م به انطاکیه می‌رسد. در سال ۹۴۵ م وارد دمشق می‌شود. ده سال مابین سوریه و مصر می‌گذراند، سرانجام در ۹۵۶ م در شهر فسطاط مصر فوت کرده دفن می‌شود.

بیشتر تالیفات وی گم شده‌است. یکی از مهم‌ترین این تألیفات کتابی بنام اخبار الزمان ومن آباده الحدثان در ۳۰ جلد بوده‌ که فقط یک جلد از آن باقی مانده‌است.

در ۹۴۷ میلادی از سیستان بازدید کرده وجود آسیابهای عمودی برای آرد کردن گندم را توضیح میدهد

• مروج‌الذهب
• التنبیه والاشراف
• ذخائر العلوم وماکان فی سالف الدهور
• الرسائل والاستذکار لما فی مر فی سالف الاعصار
• التاریخ فی اخبار الامم من العرب والعجم
• خزائن الملک وسر العالمین
• القضایا والتجارب
• المقالات فی اصول الدیانات
• الاستبصار فی الائمة
• السیاحة المدنیة فی السیاسة والاجتماع
• اخبار الخوارج
• البیان فی اسماء الائمة
• الابانة فی اصول الدیانة
• المسائل والعلل فی المذاهب والملل
• سر الحیاة
• کتاب الاوسط
• اخبار الزمان
• اثبات الوصیة

• المسعودی، علی بن حسین، الشافعی، (مروج الذهب ومعادن الجوهر) دارالاندلس للطباعة والنشر: بیروت، چاپ بیست و ششم، انتشار سال ۱۹۸۵ میلادی. (به عربی).