شیشاپانگما

شیشاپانگما نخستین بار در ۱۹۲۱ از فاصله حدود ۴۵ کیلومتری توسط هیئت شناسایی انگلستان دیده شد، پس از آن هم مورد توجه تمامی هیئتهایی که برای صعود اورست به بخش جنوبی فلات تبت پای نهادند قرار گرفت. در ۱۹۴۵ اشنایدر و هارر که از کمپ زندانیان جنگ دوم جهانی گریخته بودند این کوه را نقشه برداری کردند. سپس در ۱۹۴۵ بیل تیلمن انگلیسی تیمی کوچک را در جبهه غربی شیشاپانگما رهبری کرد. در این تیم تنسینگ نورگی که بعدها به همراه سر ادموند هیلاری نخستین صعود اورست را انجام داده بود نیز عضویت داشت. تا سال ۱۹۶۱ این کوه که در منطقه ممنوعه تبت بود تنها از دور توسط تعدادی زمین شناس عکسبرداری شد.

اما در ۱۹۶۱، زمانیکه سایر ۸۰۰۰ متری‌ها فتح شده بودند، چینی‌ها تیمی را برای شناسایی عازم بخش شمالی کوه کردند. در ۱۹۶۳ تیم شناسایی تا ۷۱۶۰ متری کوه بالا رفت.یکسال بعد یعنی در ۱۹۶۴ چینی‌ها با گروهی متشکل از ۲۰۰ نفر شامل کوهنورد، باربر و البته تعدادی دانشمند علاقه‌مند به محیط به منطقه بازگشتند. کوهنوردان این تیم از زمستان قبل در اردو بسر می‌بردند و نوعی کمپ نظامی از جمله اجازه گرفتن از مافوق و شنا کردن در آب سرد را تحمل نموده بودند. آن‌ها برای حمل راحتتر بار تا ۵۹۰۰ متر جاده احداث کردند و البته کار خود را با احداث یک سینما در کمپ ۵۹۰۰ کامل کردند. تیم تا ابتدای تیغه ۳ کمپ برپا کرد. دو کمپ نیز روی تیغه و تا ۷۷۰۰ متر برقرار شد. در ۲ می ۱۰ کوهنورد از جمله وانگ فوزو از اعضای تیم سال ۱۹۶۰ جبهه شمالی اورست که البته کمی بالاتر از کمپ ۲۰ متر روی یخ سقوط کرد توانستند پس از ۴٫۵ ساعت به قله برسند. آن‌ها قله را هرمی برفی توصیف کردند که روی تیغه ای شرقی-غربی قرار گرفته. بعدها و با صعودهای بی شمار غربی‌ها به این کوه، صعود چینی‌ها همانند ادعای ۱۹۶۰ صعودشان در شب به اورست و قرار دادن نیم تنه مائو روی قله و البته با توجه به نداشتن عکس صعود، با شک روبرو شد. البته آن‌ها عکسهایی داشتند که تنها کوهنوردان به همراه آسمانی آبی در آن مشخص بود. با اینحال شرح صعودشان نشان می‌داد آن‌ها حداقل تا انتهای تیغه صعود کرده‌اند. با اینحال امروزه همچنان این صعود به عنوان نخستین صعود شیشاپانگما شناخته می‌شود.

سال ۱۹۸۳ شیشاپانگما نخستین قربانی خود را گرفت. فریتز لوشینگر اولین فاتح لوتسه در ۱۹۵۴ که کسی که در ۵۹ سالگی دائولاگیری را هم صعود کرده بود، در سن ۶۲ سالگی بر اثر خیز ریوی در شیشاپانگما کشته شد. در ۱۹۹۹ همچنین مرگ الکس لو بهترین کوهنورد آمریکا و دیوید بریجدر بر اثر سقوط بهمن بار دیگر نام شیشاپانگما را بر سر زبان‌ها آورد. کنراد آنکر(کسی که موفق شد پس از ۷۵ سال جسد مالوری را در اورست بیابد) دیگر عضو این گروه بود که از این حادثه جان سالم به در برد.

بدون شک امروز شیشاپانگما به عنوان یک ۸۰۰۰ متری محبوب کوهنوردان و گردشگران را به تبت جذب می‌کند. در نتیجه تیم‌های تجاری زیادی نیز به این کوه روی آورده‌اند و احتمالاً این کوه پس از اورست، چوآیو، گاشربروم ۲ محبوبترین و پر صعودترین ۸۰۰۰ متری می‌باشد .

تیم ملی کوهنوردی ایران در بهار ۱۳۷۹ پس از فتح چوآیو به شیشاپانگما رفت و سه عضو این تیم در ۷ خرداد موفق به فتح قله شدند.

• فهرست کوه‌های آسیا