قلیا

نمک‌های قلیایی هیدروکسیدهای محلول فلزهای قلیایی و فلزهای قلیایی خاکی هستند، که نمونه‌های رایج آن از این قبیل هستند:

• سدیم هیدروکسید (NaOH) – اغلب به‌نام «سود سوزآور»
• پتاسیم هیدروکسید (KOH) – معمولاً به‌نام «پتاس سوزآور»
• قلیاب – اصطلاح عمومی برای هر دو نمک قبلی یا آمیخته‌ی آن‌ها
• کلسیم هیدروکسید (Ca(OH)_۲) – محلول سیرشده‌ی آن به‌نام «آب آهک»
• منیزیم هیدروکسید (Mg(OH)_۲) – قلیای غیرمعمولی به‌دلیل انحلال‌پذیری کم در آب (اگرچه بخش محلول به‌دلیل تفکیک کامل یون‌هایش یک باز قوی در نظر گرفته می‌شود)

اصطلاحات «باز» و «قلیا»، منحصراً خارج از زمینه شیمی و مهندسی شیمی، غالباً به‌جای یکدیگر استفاده می‌شوند.

تعاریف گوناگون ویژه‌تری برای مفهوم قلیا وجود دارند. قلیاها معمولاً به‌شکل زیرمجموعه‌ای از بازها طبقه‌بندی می‌شوند. یکی از دو زیرمجوعه‌ی زیر عموماً انتخاب می‌شوند:

• یک نمک بازی از فلز قلیایی یا فلز قلیایی خاکی (این زیرمجموعه شامل Mg(OH)_۲ می‌شود اما شامل NH_۳ نمی‌شود.)
• هر بازی که در آب محلول است و تشکیل یون هیدروکسید می‌دهد یا محلولی از یک باز در آب. (هم شامل Mg(OH)_۲ و هم شامل NH_۳ می‌شود.)

زیرمجموعه‌ی دوم بازها یک «باز آرنیوس» نیز نامیده می‌شود.

از خاک‌هایی با میزان pH بیش‌تر از ۷.۳ معمولاً به‌عنوان خاک‌های قلیایی یاد می‌کنند. این خاک‌ها به‌علت وجود نمک‌های قلیایی می‌توانند به‌طور طبیعی ایجاد شوند. با این که بسیاری از گیاهان خاک کمی بازی را ترجیح می‌دهند (از جمله سبزیجاتی مانند کلم و چمن بوفالوی علوفه‌مانند)، بیشتر گیاهان خاک اسیدی ملایم (با pHهایی بین ۶.۰ و ۶.۸) را ترجیح می‌دهند، و خاک‌های قلیایی می‌توانند مشکلاتی را به‌وجود آورند.

در دریاچه‌های قلیایی، تبخیر باعث غلیظ شدن نمک‌های کربنات طبیعی می‌شود که دریاچه‌ای قلیایی و غالباً نمکی را به‌وجود می‌آورد. دریاچه تورکانا در کنیا مثالی برای این نوع دریاچه‌ها می‌باشد.