زبان‌های سنغایی
زبان‌های سُنغایی یا سنغای گروهی از زبان‌ها و گویش‌های نزدیک به هم هستند که در امتداد رودخانه نیجر در کشورهای مالی، نیجر، بنین، بورکینافاسو و نیجریه در غرب آفریقا گویش می‌شوند. به‌طور خاص، آن‌ها در شهرهای تیمبوکتو و گائو رایج هستند. آن‌ها از زمان امپراتوری سنغای به عنوان زبان میانجی در آن منطقه مورد استفاده گسترده قرار گرفته‌اند. در مالی، دولت گویش گائو (شرق تیمبوکتو) را رسماً به عنوان یکی از گویش‌های مورد استفاده در آموزش ابتدایی پذیرفته‌است.
| سنغایی | |
|---|---|
| سنغای | |
| اقوام: | سنغایی |
| پراکنش: | دره رودخانه نیجر (مالی، نیجر، بنین، بورکینافاسو، نیجریه)، الجزایر) |
| تبار: | نیلوصحرایی
|
| زیرگروه‌ها: | |
| ایزو ۲–۶۳۹ / ۵ | son |
| گلاتولوگ | song1307 |
موقعیت زبان‌های سنغایی سنغایی شمال غربی: سنغایی شرقی: زرمه
| |
از نظر زبان‌شناسان، یکی از مهمترین موارد مورد توجه در زبان‌های سنغایی دشواری تعیین وابستگی ژنتیکی آن‌ها بوده‌است. مطابق تعریف ژوزف گرینبرگ در سال ۱۹۶۳، آن‌ها معمولاً به عنوان نیلوصحرایی شناخته می‌شوند، اما این دسته‌بندی همچنان بحث‌برانگیز است. زبان‌شناسی به نام گریت دیمندال (۲۰۰۸) معتقد است که در حال حاضر بهترین گزینه یک خانواده زبان مستقل است. راجر بلنچ استدلال می‌کند که زبان‌های سنغایی و صحرایی شاخه سنغایی-صحرایی را با یکدیگر در گستره وسیع‌تر نیلوصحرایی تشکیل می‌دهند.
از نظر تاریخی، نام سنغای نه یک نام قومی و نه نام یک زبان بود، بلکه یک نام برای طبقه حاکم امپراتوری سنغای بود. سخنگویان سنغای در مالی تحت تأثیر استفاده از زبان فرانسوی، به‌طور فزاینده‌ای از سنغای برای نام زبان خود استفاده کردند. با این حال، گروه‌های دیگر سنغای‌زبان خود را با اصطلاحات قومی دیگر می‌شناسند.
گونه‌ها
پژوهشگران زبان‌های سنغای را به دو شاخه اصلی جنوبی و شمالی دسته‌بندی می‌کنند. . سنغای جنوبی در پیرامون رودخانه نیجر متمرکز است. زبان زرمه با دو یا سه میلیون گوینده، پرسخنگوترین زبان سنغای و زبان اصلی جنوب غربی نیجر از جمله پایتخت، نیامی، است. سنغای شمالی بسیار کوچکتر و بسیار تحت تأثیر بربری است و در صحرا گویش می‌شود. از آنجا که تأثیر بربری فراتر از واژگان به ریخت‌شناسی عطفی نیز گسترش می‌یابد، زبان‌های سنغای شمالی گاهی به عنوان زبان‌های مختلط دیده می‌شوند.
اعداد
مقایسه اعداد در زبان‌های سنغایی:
| زبان | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۱۰ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| کورانجه | affu* | jnka | jnzˁa | rˁəbʕa | χəmsa | sətta | səbʕa | tmənja | təsʕa | ʕəʃrˁa |
| تاداکساهاک | a-ˈf:o / a-ˈf:oo-da | hiŋˈka | ka:ˈrˤad <Tamasheq | aˈk:o:z <Tamasheq | ʃaˈm:uʃ <Tamasheq | ʃa:ˈdˤiʃ <Tamasheq | iˈʃ:a <Tamasheq | iˈtˤ:am <Tamasheq | tˤa:ˈsˤa <Tamasheq | ma:ˈrˤa <Tamasheq |
| تساوق | fó / a-f:ó | hínká / à-hínká | hínzà / à-hínzà | táásì / à-t:áásì | xámsà <Arabic | sít:à <Arabic | sábàɣà <Arabic | tàmáníyà <Arabic | tísàɣà <Arabic | ɣàsárà <Arabic |
| دندی | afɔ | hayinka / ahinka | ahinza | ataki | aɡu | ayidu | ayiye / ahiye | ayiyaku | ayiɡa | aweyi |
| کویرابورو سنی | affoo | ihinka | ihinza | itaatʃi | iɡɡuu | idduu | iyye | iyaaha | iyaɡɡa | iwoy |
| کویرا چینی | foo / a-foo | hiŋka | hindʒa | taatʃi | ɡuu | iddu | iiye | yaaha | yaɡɡa | woy / wey |
| زرمه | àˈfó | ìˈhíŋká | ìˈhínzà | ìˈta:cí | ìˈɡú | ˈíddù | ˈijjè | àˈhákˌkù | ˈjǽɡɡà | ìˈwéɪ |
منابع
- ↑ Blench, Roger & Lameen Souag. m.s. Saharan and Songhay form a branch of Nilo-Saharan.
- ↑ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Songhay". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ↑ This map is based on classification from Glottolog and data from Ethnologue.
- ↑ Heath 2005
- ↑ Dimmendaal, Gerrit (18 September 2008). "Language Ecology and Linguistic Diversity on the African Continent". Language and Linguistics Compass 2/5: 840–858. doi:10.1111/j.1749-818X.2008.00085.x.
- ↑ Heath 1999:2
- ↑ A map of the varieties is provided by Ethnologue at its Web site.
- ↑ SIL Working Papers on Songhay
- ↑ Chan, Eugene (2019). "The Nilo-Saharan Language Phylum". Numeral Systems of the World's Languages.
پیوند به بیرون
- Wictionaire, Dictionary Songhai Koyraboro Senni - French,> 3000 Words
- Relative Clauses in Tadaksahak
- Some verb morphology features in Tadaksahak
- PanAfrican L10n page on Songhai & Zarma
- Publications of linguist Jeffrey Heath on Songhay languages
- Language and Culture Djerma
- Maps showing the Songhay languages of Mali and Niger
- Northern Songhay بایگانی‌شده در ۱۸ آوریل ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine - bibliography and brief description of this subfamily