مدار رأس‌السرطان

مدار رأس‌السرطان یا به فارسی سره، پرگارهٔ خرچنگ (به انگلیسی: Tropic of cancer)، یکی از پنج (مدار) مهم جغرافیایی است که در نقشه‌های زمین مشخص می‌شود و شمالی‌ترین عرض جغرافیایی زمین به حساب می‌آید که هر ساله یک روز خورشید در این مدار به صورت عمود می‌تابد که به آن انقلاب تابستانی می‌گویند.

نقشه جهان که در آن راس‌السرطان مشخص شده‌است.

کوه‌های هوگار در جنوب الجزایر و بر روی مدار رأس‌السرطان واقع شده‌اند.

این مدار که معنی نام آن «سر خرچنگ» است مدار عرض جغرافیایی ۲۳ درجه و حدود ۲۷ دقیقه شمالی کره زمین است. آفتاب در روز اول تابستان (روز اول تیر ماه) در نیم کرهٔ شمالی به نقاط واقع در روی این مدار، عمودی می‌تابد. در انقلاب تابستانی (در ۳۱ خرداد یا اول تیر ماه هرسال) در مناطقی که در این ناحیه از زمین قرار دارند هنگام ظهر خورشید در سرسو یعنی دقیقاً در بالای سر قرار می‌گیرد. در مناطق بالاتر از این مدار خورشید همیشه در جنوب نقطه سرسو قرار دارد. سرطان (خرچنگ) نام صورت فلکی شمالی‌ای است که خورشید در حدود ۲۰۰۰ سال پیش در آن قرار می‌گرفته‌است. امروزه به دلیل حرکت تقدیمی زمین صورت فلکی گاو در این مکان قرار دارد.

این مدار، در سال ۲۰۰۰ موازی با عرض جغرافیایی "۲۱٬۵ '۲۶ °۲۳ شمال استوا بوده و طی نوساناتی تا سال ۲۰۱۰ به فاصلهٔ "۱۶٬۸ '۲۶ °۲۳ و تا سال ۲۰۲۰ به عرض مداری "۱۲٬۱ '۲۶ °۲۳ رانده می‌شود. در دهه‌های اخیر این مدار سالانه "۰٬۴۷ (۰٬۴۷ ثانیه قوسی) یعنی حدود ۱۵ متر به استوا عقب می‌کشد. برای اطلاعات بیشتر از نوسانات مداری آن مدار جغرافیایی را بنگرید.

محدوده جنوب آن تا خط استوا منطقه گرمسیری شمالی، و محدوده شمال آن تا مدار قطب شمال، منطقه معتدل شمالی نامیده می‌شود.

جغرافی

سرزمین‌های مهمی که راس‌السرطان از آن می‌گذرد:

سرزمین	یادداشت
الجزایر
نیجر
لیبی	The Tropic touches on the northernmost point of چاد
مصر
دریای سرخ
عربستان سعودی	۱۴۰ کیلومتری جنوب ریاض – ۲۲۳٫۲ کیلومتری شمال مکه (کعبه) مابین دو شهر نزدیک به هم السدر و الفقیره - ۱۱۳ کیلومتری جنوب مدینه
امارات متحده عربی	فقط ابوظبی - ۵۷ کیلومتری جنوب خلیج فارس در شرق امارت ابوظبی هم‌مرز عربستان سعودی.
عمان	۱۹ کیلومتری جنوب مسقط
اقیانوس هند	دریای عرب
هند	States of گجرات، راجستان، مادایا پرادش. چتیسگر، جارکند، بنگال غربی
بنگلادش	استان کولنا، استان داکا، استان چیتاگونگ
هند	State of تریپورا
بنگلادش	استان چیتاگونگ
هند	State of میزورام
میانمار (Burma)
چین
تنگه تایوان
تایوان	تایوان
اقیانوس آرام
ایالات متحده آمریکا	هاوائی — sea area only, misses every island, passing between Nihoa and Necker Island
مکزیک	شبه‌جزیره باخا کالیفرنیا
خلیج کالیفرنیا
مکزیک	States of سینالوآ، دورانگو، ساکاتکاس، سن لوئیس پوتوسی، نوئوو لئون and تامائولیپاس
خلیج مکزیک
تنگه فلوریدا
باهاما	جورج تاون، باهاما Islands and Long Island
اقیانوس اطلس
صحرای غربی	مدعی توسط مراکش
موریتانی
مالی
الجزایر