دریای کابل
دریای کابل (پشتو: کابل سیند؛ سانسکریت: कुभा) رودی است به طول ۷۰۰ کیلومتر که از محدوده سرچشمه منبع گرفته در دره اونی کوه پغمان از دریای هلمند جدا می‌شود سپس جلگه میدان را آبیاری نموده از ولسوالی چهارده، وارد شهر کابل می‌شود. در چهلستون با دریای پغمان و در شینه با رود لوگر ملحق می‌شود سپس در جلگه سروبی با دریای پنجشیر ملحق شده به جلگه جلال‌آباد می‌ریزد. در اینجا رود کنر هم با اینها ملحق شده از باسول و دکه داخل علاقه آزاد افغان‌های مهمند می‌گردد. سرانجام به دریای سند می‌ریزد.
| دریای کابل | |
|---|---|
مسیر دریای کابل [۱] | |
| مکان | |
| کشورها | افغانستان و پاکستان |
| شهرها | کابل، سروبی، جلال‌آباد (افغانستان); پشاور، چرسدا، نوشیرا (پاکستان) |
| ویژگی‌های ظاهری | |
| سرآب | کوه‌های هندوکش |
| • مکان | ولایت میدان وردک و افغانستان |
| • مختصات | ۳۴°۲۱′۲۵″شمالی ۶۸°۵۰′۲۱″شرقی / ۳۴٫۳۵۷°شمالی ۶۸٫۸۳۹۲°شرقی |
| • ارتفاع | ۲٬۴۰۰ متر (۷٬۹۰۰ فوت) |
| دهانه | دریای سند |
• مکان | اتک، پنجاب، پاکستان |
• مختصات | ۳۳°۵۵′۰″ شمالی ۷۲°۱۳′۵۶″ شرقی / ۳۳٫۹۱۶۶۷°شمالی ۷۲٫۲۳۲۲۲°شرقی |
| طول | ۷۰۰ کیلومتر (۴۳۰ مایل) |
| اندازهٔ حوضه | ۷۰٬۵۰۰ کیلومتر مربع (۲۷٬۲۰۰ مایل مربع) |
| ویژگی‌های حوضه | |
| ریزابه‌ها | |
| • چپ | رود پنجشیر, رود کنر، رود الینگار، رود سوات |
| • راست | رود لوگر، رود سرخاب، رود بارا |
رود کابل دارای طول ۷۰۰ کیلومتر بوده که ۴۶۰ کیلومتر آن در داخل خاک افغانستان جریان دارد. این دریا اهمیت استراتژیکی واقتصادی دارد. مزارع جلال‌آباد و لغمان که در زمره زمین‌های سه حاصله می‌آید آبریزی می‌نماید. در تابستان آب دریای کابل کم می‌باشد ولی در زمستان دارای آب زیاد می‌باشد. این دریا حدود ۲۵ کیلومتر سرحد بین پاکستان و افغانستان را تشکیل می‌دهد. دریای کنر که از معاونین دریای کابل است در طول سال آب زیاد دارند. رود کنر در حصه نورستان با رود مستوچ یکجا می‌شود از که یخچالهای کوه چیانتر چترال منشأ می‌گیرد. در حصه جلال‌آباد با رود کابل ملحق می‌شود. دولت پاکستان در ۲۰ کیلومتری شهر پشاور سد را بنام ورسک بالای این دریا بنا نموده‌است. در حصه اتک با رود سند یکجا می‌شود.
نام
در زبان سانسکریت و اوستایی
کلمه Kubhā که نام باستانی رودخانه است هم کلمه ای سانسکریت و هم اوستایی است که بعداً این کلمه به کابل تغییر یافت.
البیرونی
البیرونی آن را «رودخانه غُروَند» نیز خوانده‌است.
رودخانه کابل بعداً نام خود را به منطقه و شهرک کابل داد.
تاریخچه
دانشمندی بنام روک می‌نویسد که اسکندر کبیر رود کابل را بنام کوفین خوانده‌است. تمام دانشمندان نظر دارند که نام کابل از نام دریای کابل گرفته شده‌است. در زبان سانسکریت و اوستا دریای کابل را بنام کو یعنی دریا یاد نموده‌است. بسیاری نامهای افغانستان و پاکستان در ریگ‌ودا نوشته‌است؛ و در زبان سانسکریت بعداً تغییر نموده‌است. این دریا در طول تاریخ جنبه مذهبی مقدس و اقتصادی داشته‌است.
تقریباً از مارس ۲۰۱۹، ده هزار گالن فاضلاب تصفیه نشده از تصفیه خانه فاضلاب مکروریان هر ماه به رودخانه کابل ریخته می‌شود، گزارش شده که ای آبها باعث بروز مشکلات دستگاه گوارش در میان ۳۰۰۰ خانواده ای که در کنار رودخانه زندگی می‌کنند شده‌است.
آب‌شناسی
رودخانه کابل بیشتر اوقات سال چیزی بیش از یک قطره نیست، اما در تابستان به دلیل ذوب شدن برف‌ها در رشته هندوکش پرآب می‌شود. بزرگترین معاون آن رودخانه کنر است که از رودخانه مستوج آغاز می‌شود و از یخچال چیانطار در دره بروغیل در چیترال پاکستان سرچشمه می‌گیرد و پس از سرازیر شدن به جنوب افغانستان با رود باشگل که از نورستان سرازیر می‌شود یکجا می‌کند. رود کنر در نزدیکی جلال‌آباد با دریای کابل یکجا می‌کند. علی‌رغم حمل آب کنر نسبت به کابل، این رودخانه پس از این تلاقی عمدتاً به دلیل اهمیت سیاسی و تاریخی این نام به صورت رودخانه کابل ادامه دارد.
بندهای برق اعمار شده بالای دریای کابل
- بند برق سروبی به ظرفیت تولید برق ۲۲۰۰۰ کیلوات در ساعت
- بند برق درونته به ظرفیت تولید برق ۳۲ میگاوات در ساعت
- بند برق ماهیپر به ظرفیت تولید برق ۶۶ میگاوات در ساعت
- بند برق نغلو به ظرفیت تولید برق ۲۵ میگاوات در ساعت
- بند برق ورسک در دره پشاور پاکستان.
نگارخانه
جستارهای وابسته
- تنظیم منابع آب درافغانستان بخش دریای کابل
- کابل
- جغرافیای طبیعی افغانستان
منابع
- ↑ The History and Culture of the Indian People: The Vedic age. By Ramesh Chandra Majumdar, Achut Dattatrya Pusalker, A. K. Majumdar, Dilip Kumar Ghose, Bharatiya Vidya Bhavan, Vishvanath Govind Dighe Published by Bharatiya Vidya Bhavan, 1962 Page 247|quote=The Kubha is the modern Kabul river which flows into the Indus a little above Attock and receives at Prang the joint flow of its tributaries the Swat (Swastu) and Gauri
- ↑ Original Sanskrit Texts on the Origin and History of the People of India By John Muir page 352|quote='In the older parts of the Rigved the Indian people appear to be settled on the north western border of India, in the Punjab and even beyond the Punjab on the borders of the Kubha river the Kowpher in Kabul. The gradual diffusion of these people from this point towards the east, beyond the Saraswati and Hindustan as far as the Ganges, can be traced almost step by step in the later portions of the Vedic writings
- ↑ Bosworth, C.E. (1999). "Kabul". Encyclopaedia of Islam (CD-ROM Edition v. 1.0 ed.). Leiden, The Netherlands: Koninklijke Brill NV.
- ↑ Lawrence, J.P.; Babakarkhail, Zubair (September 12, 2020). "Sewage from US Embassy, NATO headquarters dumped into Kabul River due to aging infrastructure". Stars and Stripes. Archived from the original on 15 September 2020. Retrieved 9 March 2021.
- ترجمه از ویکی‌پدیای انگلیسی؛ و تعداد مطالب از ویکی‌پدیای فارسی نیز گرفته شده‌است.
- نهرهای شهر کابل نوشته شاه محمود در مورد تاریخچه دریای کابل مابین سطر در وبگاه کابل ناتهه