خمیازه
خمیازه (کوتاه‌شده واژه خامیازه، یازه به معنای کشش) یا دهان‌دره یا فاژه (از فعل فاژیدن) (به انگلیسی: yawn)، بازکردن دهان و تنفس عمیق به صورت «غیرارادی» و گاهی همراه با کشش در دست‌ها و سینه است که تقریباً از زمان پیش از تولد و به عبارتی دقیق تر از دوره جنینی و در یازده هفته‌ای قابل مشاهده است. معمولاً خمیازه از نشانه‌های خواب است و موجب تهویه همه حبابک‌های تنفسی انسان می‌شود؛ زیرا در تنفس عادی طبیعی لزوماً چنین چیزی روی نمی‌دهد. این پدیده در انسان و برخی حیوانات دیده می‌شود، اما در بیشتر حیوانات امری است. تجارب و پژوهش‌ها نشان می‌دهند که این عمل، مسری است؛ به این معنا که اگر کسی در حضور شما خمیازه کشید، ناخودآگاه شما هم خمیازه خواهید کشید.
| خمیازه | |
|---|---|
| اندام‌ها | مهره‌داران |
| دستگاه زیستی | دستگاه عصبی |
| اثرات برروی سلامتی | بدون اثر یا مفید |
| کنترل واکنش | غیرارادی |
| محرک | خواب‌آلودگی فشار عصبی خستگی |
| طریقۀ انجام | بازکردن دهان و تنفس عمیق به صورت «غیرارادی» و گاهی کشش در دست‌ها و سینه |
| مدت زمان فرایند | متغیر نسبت عمل دم و باز دم و خستگی |
علت خمیازه
- اولین مربوط به کمبود اکسیژن و افزایش دی‌اکسید کربن در بدن است. شخص با خمیازه کشیدن (بازکردن دهان) اکسیژن بیشتری وارد بدن خود کرده و کمبود آن را جبران می‌کند.
- دومی ارتباط میان خمیازه و خستگی را مورد بررسی قرار می‌دهد. این نظریه مبنی بر این است که بدن در پی خستگی یک واکنش طبیعی به صورت خمیازه نشان می‌دهد.
- علت سوم خمیازه به دلیل تغییر فشار گوش میانی حین صحبت با تلفن یا رانندگی می‌باشد که محققین بسیار بر نقش آن در تنظیم تعادل تأکید دارند.
آیا خمیازه مسری است؟
پژوهش‌ها همچنین نشان می‌دهد که خمیازه کشیدن به دلیل یک عمل همدلانه به‌وسیله دیگران تکرار می‌شود. همچنین دانشمندان در یک بررسی در سال ۲۰۰۵ مغزهای گروهی را که خمیازه‌کشیدن افراد را مشاهده می‌کردند، اسکن کردند و توانستند الگوهایی منحصربه‌فرد از فعالیت در نواحی از مغز که به تقلید رفتاری مربوط می‌شدند را مکان‌یابی کنند.
نگارخانه
یک چیتا در حال خمیازه کشیدن
منابع
- ↑ «واژه خمیازه در لغت‌نامه دهخدا». وبگاه میبوسرچ. ۱۶ شهریور ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۰۸.
- ↑ «واژه خمیازه درفرهنگ معین». وبگاه میبوسرچ. ۱۶ شهریور ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۰۸.
- ↑ بوالمثل بخاری: شراب شب و نشأهٔ آن نیرزد****به فاژیدن بامداد خمارش
- ↑ لبیبی: گر ندانی بندیش تا چگونه بود****که سبزه خورده بفاژد بهارگه اشتر
- ↑ فرهنگ ریشه واژگان زبان فارسی، علی نورایی، ص 152
- ↑ http://parsi.wiki/dehkhodaworddetail-cd31796ade924c468f585ed9771eaf49-fa.html
- ↑ فرهنگ عمید، مدخل خمیازه.
- ↑ زیست‌شناسی (1) پایه دهم علوم تجربی، دوره دوم متوسطه، چاپ چهارم، تألیف سال 98، پایگاه کتاب‌های درسی جمهوری اسلامی ایران (PDF).
- ↑ «دانستنی‌های پزشکی - چرا خمیازه می‌کشیم؟». وبگاه تکخال. ۱۶ شهریور ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ سپتامبر ۲۰۰۸.
- ↑ «خمیازه». وبگاه دانشنامه رشد. ۱۶ شهریور ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ «چرا خمیازه مسری است؟». وبگاه آفتاب. شهریور ۱۳۸۷.
- ↑ «چرا خمیازه کشیدن مسری است؟». وبگاه برهاد. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ فوریه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۷ شهریور ۱۳۸۷.