جمعیت اسلامی افغانستان

در سال ۱۳۳۶ در دانشگاه شرعیات کابل تعدادی از استادان آن دانشگاه نظیر استاد غلام محمد نیازی، سید محمد موسی توانا، وفی الله سمیعی (آخرین وزیر عدلیهٔ حکومت ظاهرشاه)، استاد محمد فاضل، عبدالعزیز فروغ، سید احمد ترجمان و ... هدایت «نهضت جوانان مسلمان» را تأسیس نمودند که با استعفای غلام محمد نیازی از رهبری آن در سال ۱۳۵۱، رهبری آن آن نهضت را برهان الدین ربانی با نام «جمعیت اسلامی افغانستان» بدوش می‌گیرد.

با کودتای محمد داوود خان در سال ۱۳۵۲ اعضا و هواداران نهضت اسلامی افغانستان تحت فشار رژیم وقت که زیر تأثیر شاخهٔ پرچم حزب دموکراتیک خلق افغانستان بود قرار گرفتند.

افسران و نظامیانی که محمد داوود خان را در کودتا یاری رسانیده بودند به احزاب کمونیستی افغانستان تعلق داشتند که در آن سال‌ها و در دههٔ دموکراسی مبارزان رقیب هم محسوب می‌شدند که در مکاتب و دانشگاه‌ها و مراکز علمی و ادوار دولتی درگیری‌هایی با هم داشتند. با قدرت گرفتن آنها، مخصوصاً وزیر داخلهٔ وقت که عضو حزب خلق بود، دستگیری وسیع و گستردهٔ اعضای اسلامگرای رقیب آن‌ها در شهرهای مختلف افغانستان شروع شد.

در سال ۱۳۵۳ استاد ربانی و عده‌ای دیگر از فعالان مسلمان که تحت تعقیب حکومت داوود خان بودند از افغانستان خارج شده و به پاکستان هجرت نمودند و در آنجا احزاب اسلامگرا و حکومت ذولفقار علی بوتو که روابط سردی با دولت افغانستان به خاطر مسئلهٔ پشتونستان داشت، از آن‌ها پذیرایی نموده و دست به تسلیح مهاجرین نهضت اسلامی زد تا آن‌ها را برای بر اندازی حکومت داوود خان آماده بسازد.

اما عده‌ای از رهبران نهضت اسلامی از جمله استاد ربانی مخالف جنگ مسلحانه علیه حکومت داوود بوده اند، و به خاطر نزدیکی بعضی از حلقه‌های نهضت اسلامی به دولت وقت پاکستان عناصر میانه‌رو تر مهاجرین که زیر فشار قرار می‌گیرند، پاکستان را ترک می‌کنند و استاد ربانی در آن میان به عربستان سعودی می‌رود.

جمعیت اسلامی پس از سقوط حکومت نجیب الله در سال ۱۳۷۱ به عنوان حاکم در افغانستان فعالیت کرد٬ اما به دلیل رقابت و مخالفت احزاب و گروه‌های سیاسی رقیب دوره حکومت آن‌ها به درگیری گذشت. هرچند با سقوط دولت ربانی توسط طالبان و کنترل آنان در ۸۰ درصد خاک افغانستان٬ سازمان‌های بین‌المللی این حزب را به عنوان نماینده افغانستان می‌شناخت. پس از برپایی نظام جمهوری در افغانستان٬ این حزب با توجه به قوانین جدید اساس نامه و مرامنامه خود را در ۷ ثور ۱۳۸۴ به رهبری ربانی در وزارت عدلیه افغانستان به ثبت رسانید.

اساس نامه حزب حاوی ۸ فصل و ۴۳ ماده هست که در وزارت عدلیه افغانستان به ثبت رسیده‌است. [۱]

تشکیلات مرکزی

تشکیلات ولایات

پس از ترور برهان‌الدین ربانی در ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۱ اعضای حزب جمعیت اسلامی٬ فرزند او صلاح الدین ربانی در ابتدا به صورت موقت و پس از آن در ۳ جوزا ۱۳۹۶ را به عنوان رهبری این حزب تعیین کردند و شورای رهبری این حزب نیز از ۹ به ۶۴ نفر ارتقاء داده شد که از اکثر اقوام افغانستان در این شورای رهبری حضور داشتند.

جمعیت اسلامی افغانستان به عنوان یکی از بزرگترین احزاب تاریخ افغانستان در سرتاسر کشور دارای کادرهای فعال بوده و شخصیت های سیاسی، فرهنگی ، اقتصادی، نظامی و مذهبی از جمله اعضای این حزب بودند و هستند.

جدا از پنجشیر، بدخشان ، پروان، تخار، جوزجان و سمنگان و بلخ جمعیت اسلامی افغانستان در ولایات هرات، قندهار، هلمند، بادغیس و غور به صورت سنتی دارای نفوذ بسیار مستحکم بوده اعضای بسیاری در این نقاط دارد.

• برهان‌الدین ربانی: رئیس‌جمهور اسبق افغانستان و رئیس شورای عالی صلح افغانستان.
• احمدشاه مسعود: وزیر دفاع دولت ربانی و از فرماندهان مشهور افغانستان در دوران جنگ علیه حکومت حزب دموکراتیک خلق.
• محمد قسیم فهیم، وزیر امنیت در حکومت برهان الدین ربانی و معاون اول حامد کرزی
• عبدالله عبدالله: رئیس اجرائیه سابق و وزیر خارجه سابق افغانستان که از شورای رهبری در ۳ جوزا ۱۳۹۶ حذف شد.
• صلاح‌الدین ربانی: وزیر خارجه سابق افغانستان.
• احمدضیاء مسعود. برادر احمدشاه مسعود و معاون اول حامد کرزی
• سید محمد موسی توانا از موسسین حزب
• عطا محمد نور: والی سابق بلخ
• محمد اسماعیل خان : فرمانده جهادی٬ وزیر انرژی و آب و والی هرات.
• یونس قانونی: رئیس سابق پارلمان افغانستان٬ معاون سابق ریاست جمهوری
• محی الدین مهدی: فرمانده این حزب در زمان جنگ با شوروی در بغلان، عضو پیشین ولسی جرگه.
• سید نورالله عماد: از جمله بنیانگذاران این حزب و معاون جمعیت اسلامی افغانستان تا زمان درگذشت برهان الدین ربانی و وزیر زراعت و آبیاری دولت اسلامی افغانستان ۱۳۷۱- ۱۳۷۶
• صفی الله افضلی: فرمانده مشهور جمعیت اسلامی در هرات
• فرمانده ذبیح الله: از ولایت جوزجان و فرمانده سرتاسری جمعیت اسلامی افغانستان در صفحات شمال
• مولوی نقیب الله آخندزاده: قومندان قول اردوی نمبر ۲ قندهار ۱۳۷۱-۱۳۷۵
• کلیم الله نقیبی: از اعضاء شورای رهبری حزب
• عبدالستار مراد: وزیر سابق اقتصاد و سفیر سابق افغانستان در مالزی
• حاجی میر عبدالخالق: معاون سابق ولایت هرات و معاون محمد اسماعیل خان در چارچوب امارت عمومی حوزه جنوب غرب
• سید محمد خیرخواه: سفیر سابق افغانستان در ایران، اکراین و تاجیکستان
• محمد رحیم شاه قاضی زاده: ریس اداره عقیدتی سیاسی ریاست جمهوری ۱۳۷۱ -۱۳۷۶ و نماینده برهان الدین ربانی در حوزه جنوب غرب
• سید محمد شفیق سادات: نماینده سابق ولایت هرات در ولسی جرگه و ریس سابق هلال احمر هرات
• مصطفی حقجو: معاون دفتر مرکزی جمعیت اسلامی افغانستان در ایران و معین وزارت معارف ۱۳۷۱- ۱۳۷۶
• نیک محمد معلم: فرمانده جمعیت اسلامی در ولایت بادغیس

• تاریخچه حزب جمعیت اسلامی افغانستان