بلنجر
بَلَنجَر یا برنجر يا بلنجار نام شهری سدهٔ میانه‌ای در قفقاز شمالی بود. این شهر میان شهرهای دربند و سمندر جای‌داشته‌است. شکوفایی این شهر میان سده‌های هفتم تا دهم میلادی بوده‌است.
تاریخچه
تاریخ نویسانی مانند ابن فقیه، سمعانی و ابوالفدا بنیادگذار این شهر را چهره‌ای اسطوره‌ای به نام بلنجر بن یافث دانسته‌اند. در دهه ۶۳۰ (میلادی) این شهر پایتخت برنجرها بوده‌است. در زمان پادشاهی خسرو انوشیروان این شهر به دست ساسانیان افتاد. سپس در حدود ۶۵۰ بخشی از حکومت ترکان خزرستان گشت تا اینکه در دهه ۷۲۰ (میلادی) پایتخت خزرها شد.
در تاریخ طبری در بخش فتح ایران و لشکر کشی به آذربایجان نقل شده بعد از آنکه لشکر اسلام به سادگی ارمنستان، تفلیس، مغان و آلان را فتح کرد، فرمانده لشکر اسلام، سُراقَة بن عَمرو درگذشت. وقتی خبر مرگ را به عمربن خطاب دادند، او یکی از فرماندهان لشکر به نام عبداالرحمان بن ربیه را فرمانده و مسئول حمله به ترک‌ها می کند. لشکر اسلام به فرماندهی او در زمان عمر یک بار با عبور از میان جایی به نام الباب (دربند)، به شهر بَلَنجر حمله می‌کند. در زمان خلیفه عثمان نیز چندین بار دیگر به این شهر و منطقه حمله می‌شود و سپس لشکر او در یک نبرد در نزدیکی بلنجر در سال 22 هجری قمری شکست می‌خوردند و فرمانده لشکر کشته می‌شود.
در حدود ۷۲۲ میلادی باز عرب‌ها و این بار امویان لشکری را به فرماندهی جراح بن عبدالله حکمی از قفقاز گذراندند و به بلنجر تاختند و سرانجام بر این شهر دست یازیدند و بیشتر مردمان آن را کشتند و کسانی که جان به در بردند به دیگر شهرها گریختند. عرب‌ها از این شهر غنیمت‌های بسیاری به دست‌آوردند. پس از آن شهر بازسازی شد ولی دیگر پایتخت خزرستان نبود. با این همه تا پایان عمر دولت خزرها این شهر اهمیت خود را نگاه‌داشت تا اینکه در حدود ۱۱۰۰ میلادی از صحنهٔ تاریخ محو گشت. جای راستین آن هنوز به درستی آشکار نیست.
منابع
- ↑ The History of al-Tabari, Vol. 14_ The Conquest of Iran A.D. 641-643. ترجمه Rex Smith, صفحه 36-40 ، سال 22 هجری. لینک دانلود کتاب: https://www.kalamullah.com/Books/The%20History%20Of%20Tabari/Tabari_Volume_14.pdf?__cf_chl_tk=tC6qReZNdpU_hyhigQK1KuaZhxWu4HRcXpWBD_t12XI-1663403472-0-gaNycGzNCP0.
- Wikipedia contributors, "Balanjar," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Balanjar&oldid=169252048 (accessed August 23, 2008).