باغ‌ملک

این شهر مرکز شهرستان باغ‌ملک است و در شرق استان خوزستان قرار گرفته‌است. شهرستان باغ‌ملک، یکی از شهرستان‌های استان خوزستان در جنوب غربی ایران است. باغ‌ملک در سال ۱۳۷۱ تبدیل به شهرستان شد. باغ‌ملک با شهرستان‌های رامهرمز، ایذه، هفتگل، مسجد سلیمان و با استان‌های چهار محال بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد هم‌مرز است.

این شهر در دامنه کوه بادرنگان واقع شده‌است. این شهرستان تقریباً در شرق استان خوزستان می‌باشد در عرض جغرافیایی ۳۱–۳۱ و طول جغرافیایی ۴۹–۵۱ و ارتفاع مرکزی شهر ۹۱۷ متر از سطح دریا می‌باشد.

این شهرستان نسبت به شهرستانهای غربی و جنوبی استان خوزستان، آب و هوای متعادلتری دارد.

قدمت شهر کنونی باغ‌ملک به دوران عیلام برمی‌گردد، در دوران عیلام این ناحیه اوربه نام داشته‌است. در باغ‌ملک محلی به‌نام منجنیق وجود دارد که آثار تاریخی از یک شهر کهن در آن بجا مانده‌است که بنابر روایتی ماجرای ابراهیم و نمرود در این محل رخ داده‌است و به همین دلیل منجنیق نام دارد، پل شکسته‌ای نیز در آن نزدیکی وجود دارد که مربوط به دوران ساسانی است. همچنین سنگ آسیابی در باغ‌ملک وجود دارد که آثار خطوط کوفی بر روی آن نقش بسته‌است.

در باب قدمت باغملک می‌توان از کتاب سفرنامة جنوب ایران نوشتة بابن و هوسه فرانسوی نقل کرد که نوشته‌اند: «آثار خرابه و بیوتات مقبره در باغملک دیده می‌شود؛ و آن آثار را اهل بلد منجنیق می‌خوانند. تپه‌ای در بالای سر منجنیق هست و بقعه‌ای دارد که آن را امیرالمؤمنین می‌نامند که ظاهراً مقبره یکی از خلفای عباسی است؛ و بقعه دیگر نیز در آنجا هست یکی معروف به دانیال خلیل است و دیگری مشهور به قاسم علی. رودخانه کوچکی از کوه منگشت از طرف قبله سرازیر و جاری می‌باشد که از میانه باغملک می‌گذرد.» لایارد در سفرنامه خود آثار باقی مانده نواحی باغملک را متعلق به عهد اتابک می‌داند. باغملک امروزی دارای بخشهای صیدون، قلعه تل و میداود است

باغ‌ملک تا سال ۱۳۲۶ جانکی نامیده می‌شد. در یازدهم آبان آن سال به تصویب هیئت‌وزیران، نام جانکی به باغ‌ملک جانکی تغییر یافت.

مردم باغ‌ملک به زبان لری با دو گویش لری بختیاری و لری جنوبی صحبت می‌کنند.

مردم

مردم شهرستان باغ‌ملک لُرتبار عمدتا از ایل بختیاری(چهار لنگ و هفت لنگ) بخشی نیز از ایل بهمئیهستند.

بختیاری‌های شهرستان باغ‌ملک ، قلعه تل ، هپرو ، منگشت و میداوود بیشتر از باب چهارلنگ کیان ارثی طایفه جانکی گرمسیر شامل تیره‌های (جانکی ، بهوندی،زنگنه ، کیانی ، تامرادی ، بیگدلی ، شهریاری ، شیوخ منگشت ، شیرالی ، داوودی ، سروستانی ،امیری، ممبینی، احمدمکانی، بیژنی، خورشیدی، حسینی ، بیک پور ، برون ، میلاسی ، سادات طباطبایی،سادات میرسالاری،سادات موسوی) هستند.

زنگنه‌ های بختیاری:شهرستان باغ‌ملک ، قلعه تل ، تمبی ، سرله و ... از چندین طایفه شامل طایفه عباسوند، سلمانوند، شرف وند، اوموند، هزاروند، گراوند، گیجوند، گلابوند، فرهادوند، تدوئی، کُردزنگنه و ... تشکیل شده‌ اند.

بختیاری‌های بخش منگشت باغ‌ملک (رباط و ابوالعباس) ، طایفه اورک ، تیره لجمیر اورک و تیره سخندری هستند.

بختیاری های دهستان بارانگرد ، قلعه تل ، چشمه شیرین ، کلتندر علیا، کلتندر سفلی، اشکفت زرد ، کان گنجشکی ، نال اشکنان ، پرسوراخ ، شاهرازن ، باغ‌ملا ، گله‌واری، و ... طوایفی از اورک ، لجمیر اورک ، زنگنه ، اصفتین ، کهوایی ، زراسوند ، حموله ، منجزی ، جانکی ، سهید و چهارلنگ برون هستند.

بهمئی‌های بخش صیدون متشکل از طوایف علادینی، قنبری، نریموسایی، خلیلی، بناری، نوروزی و مهمدمیسایی می‌باشند

در منطقه لُران و قلعه تل ایل بختیاری سکونت دارند.

در منطقه دهستان رودزرد ( آسماری ، پیرموسی ، آبلشکر ، رودزرد کایدرفیع ، کلگه ، چشمه روغنی ، چال محمدحسین ، آبله و ...) طوایف بختیاری متشکل از گورویی ، ممبینی ، میلاسی ، اورک ، مکوندی ، شیخ و سادات موسوی و میرسالاری ساکن هستند‌.

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت شهرستان ۱۰۵٬۳۸۴ و بخش مرکزی ۴۹٬۵۴۷ نفر بوده‌ است.

جاذبه‌های مذهبی

امام زاده عبدالله (شاه منگشت) (صیدون)

امام زاده بابا زید (صیدون)

امام زاده سید بهزاد (صیدون)

امام زاده حضرت سلیمان (رباط باغ‌ملک)

امام زاده سید محمد (چم سید محمد)

امام زاده شاه رودبند (باغ‌ملک)

امام زاده کهر سوار (کلتندر باغ‌ملک)

امام زاده قاسمعلی (باغ‌‌‌ملک)

امام زاده کلبور سوار و سید احمد ( تنگ کرد و تکیه قلعه تل)

آثار باستانی

قلعه محمد تقی خان چهار لنگ (قلعه تل) تپه قلعه تل

قلعه منگشت

محوط باستانی منجنیق

آسیاب منجنیق

کاروانسرای ارغوانی

گور دخمه و بردگوری ارغوانی

تپه تازنگ (بابا وزیری) «ثبت ملی»

تپه دالخونی «ثبت ملی»

تپه رستم‌آباد «ثبت ملی»

قلعه علا

قلعه اِقبال لالب

مناطق گردشگری

، رباط، قلعه تل، لالب، مال آقا، تنگ کرد، کلتندر، قلعه سروستان، منگار، مرغزار، ابوالعباس، چیدن ، پوتو، آسماری، سد جره کلگه ، تمبی

پوشش گیاهی این منطقه از درختان بلوط، افرا، کلخنگ، گردو، انار، کُنار، بَن و برخی گیاهان دارویی و صنعتی دیگر تشکیل شده‌است.

جانوران و پرندگانی همچون؛ پلنگ، مار، خرس، روباه، شغال، سوسمار، قوچ، گرگ، کفتار، گراز، بز کوهی، کبک، تیهو، لک لک، شاهین و سمندر لرستانی در منطقه یافت می‌شوند.

زمین‌های کشاورزی باغ‌ملک بیشتر به زیر کشت گندم، جو، ذرت، ماش، برنج و صیفی جات می‌روند.

باغ‌ملک رتبه نخست توسعه گلخانه در استان خوزستان را داراست

شهرستان باغ‌ملک دارای دو ناحیه صنعتی در کیلومتر ۵ محور باغ‌ملک به ایذه و ناحیه صنعتی کشاورزی دوم در کیلومتر ۱۵ محور باغ‌ملک به ایذه (قلعه‌تل ) واقع شده است.

شرکت بزرگ کشاورزی و دام‌پروری نگین فام خوزستان در مجاورت روستای کمردراز (کیلومتر ۲۰ محور باغ‌ملک به ایذه) واقع شده است. این شرکت وابسته به بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی است.

شهرستان باغ‌ملک دارای ۸ پاسگاه انتظامی است.

این پاسگاه های نظامی به تفکیک در مرکز شهر باغ‌ملک (کلانتری ۱۱) ، بخش قلعه تل (کلانتری ۱۲) ، پاسگاه انتظامی منگشت ، پاسگاه انتظامی میداوود ، پاسگاه انتظامی صیدون ، پاسگاه انتظامی در سرله ، پاسگاه انتظامی در هپرو ، پاسگاه انتظامی پتک واقع شده اند..

مراکز راهنمایی و رانندگی در شهر باغ‌ملک ، شهر قلعه تل و شهر صیدون دایر میباشند.

شهرستان باغ‌ملک دارای ۴ ناحیه مقاومت بسیج سپاه به تفکیک در شهر باغ‌‌ملک ، ناحیه مقاومت بسیج مالک اشتر در صیدون ، ناحیه مقاومت بسیج صاحب الزمان (عج) در قلعه تل ، ناحیه مقاومت بسیج امیرالمومنین(ع) در میداوود

شهرستان باغ‌ملک دارای ۳ استادیوم با چمن طبیعی است

استادیوم شهدای هفت تیر باغ‌ملک

استادیوم تختی قلعه تل

استادیوم شهدای صیدون

شهرستان باغ‌‌ملک دارای تعداد قابل توجهی چمن فوتبال از نوع مصنوعی در مناطق ۴ گانه و دهستان های تابع میباشد.

سالن های سرپوشیده رشته های مختلف ورزشی به تفکیک در ۴ شهر این شهرستان احداث شده اند.

• استانداری خوزستان
• فرمانداری باغ‌ملک

• فرمانداری باغ‌ملک
• اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان باغ‌ملک