نمرود

در تورات، هیچ چیز دربارهٔ ملاقات و گفتگوی بین نمرود و ابراهیم نیامده است؛ بنا به روایت تورات ابراهیم هفت نسل با نمرود فاصله دارد، نمرود پسر نواده نوح است در حالی که ابراهیم دهمین نواده از تبار نوح محسوب می‌شود (پیدایش ۱۰:۱۱). با این حال در روایات یهودی از جمله در تلمود، محاجه بین نمرود و ابراهیم آمده‌است؛ این محاجه را عموماً نوعی رویارویی خیر و شر و ایستادگی یکتاپرستی در برابر شرک تعبیر می‌کنند. در یوبیل آمده‌است که نمرود در برابر خدا ایستاد و خود ادعای خدایی کرد و سومری(منظور کلدانیان) ها در برابرش به سجده می‌افتادند (یوبیل ۵:۳۳) داستان نخستین رویارویی ابراهیم و نمرود در میدراش ربی چنین آمده‌است:

و او ابراهیم را به نزدیک نمرود آوردند. نمرود او را گفت که آتش را سجده کن. ابراهیم گفت تمنا این که آب را سجده کنم، که آتش را فرونشاند! نمرود گفت که آب را سجده کن. ابراهیم گفت تمنا این که ابر را سجده کنم که آب را بیاورد! نمرود گفت که ابر را سجده کن. ابراهیم گفت تمنا این که باد را سجده کنم که ابرها را در آسمان پراکنده‌سازد. نمرود گفت که باد را سجده کن. ابراهیم او را گفت که اینک مرا دستوری ده تا مگر آن انسانی را سجده کنم که تاب آن باد بیاورد. نمرود با او گفت که سخن در میان سخن می‌آوری، آتش را سجده خواهم کرد و جز او کسی را سجده نکنم و در آتش تو را خواهم افکندن مگر خدایی که تو او را سجده کنی، آمده تو را از عذاب آتش من برهاند؛ و هاران برادر ابراهیم آن جا ایستاده بود. با خود گفت که من چه کنم؟ اگر ابراهیم به سلامت بیرون آید، خواهم گفت: من از پیروان ابراهیمم و اگر نمرود پیروز گردد خواهم گفت که من از پیروان نمرودم؛ و ابراهیم را در آتش افکندند و او به سلامت بیرون آمد، پس هاران را گفتند که تو از پیروان کدامین ایشانی؟ و او با ایشان گفت که با ابراهیم. پس او را گرفته، در آتش افکندند، در آن آتش بمرد، پیش از آن که پدرش تارح بمیرد.

در سفر پیدایش تورات ۱۱:۲۹ از هاران نام برده شده‌است اما از مرگ او در آتش سخنی نرفته‌است. روایات یهودی دربارهٔ نمرود پس از در آتش افکندن ابراهیم، دیدگاه متفاوتی دارند. برخی از توبه نمرود سخن به میان آورده‌اند (میدراش ربی ۴۴:۱۱)؛ و برخی سخن از جنگ نمرود و ابراهیم و کشته شدن نمرود به میان آورده‌اند (میدراش رئو ۱۱:۲).

در قرآن، نام نمرود نیامده‌است اما از محاجه ابراهیم با پادشاهی سخن به میان رفته‌است (قرآن ۲:۲۵۸). در اکثر قریب به اتفاق روایات اسلامی ، نام این پادشاه نمرود آمده‌است. در روایات اسلامی، همچنین نوزادکشی نمرود پیش از تولد ابراهیم و نیز سوزانیده شدن ابراهیم در آتش به فرمان نمرود آمده‌است. همچنین نمرود در روایات سنتی اسلام (نمرود الجبار) نامیده می‌شود.

• عاطف الزین، سمیح، داستان پیامبران در قرآن، ترجمه علی چراغی، اول، تهران: ذکر،۱۳۸۰، شابک ‎۹۶۴−۳۰۷−۱۶۳−۴
• کتاب مقدس عهد عتیق و عهد جدید، ترجمه فاضل خان همدانی، ویلیام گلن، هنری مرتن، تهران: اساطیر، ۱۳۷۹، شابک ‎۹۶۴−۳۳۱−۰۶۸-X