استیل استون
استیل استون (Acetylacetone) یا به اختصار acac (اَک‌اَک) این ترکیب آلی با فرمول بسته C۵H۸O۲از خانوادهً دی کتون‌ها است.
| استیل استون | |
|---|---|
پنتان 2و4 دی اون | |
دیگر نام‌ها استیل استون | |
| شناساگرها | |
| شماره ثبت سی‌ای‌اس | ۱۲۳-۵۴-۶ |
| خصوصیات | |
| فرمول مولکولی | C5H8O2 |
| جرم مولی | 100.13 g/mol |
| شکل ظاهری | مایع تقریباً بی‌رنگ، کدر و بسیار بد بو |
| چگالی | 0.98 g/mL |
| دمای ذوب | −۲۳ °C |
| دمای جوش | ۱۴۰ °C |
| انحلال‌پذیری در آب | 16 g/100 mL |
| خطرات | |
| طبقه‌بندی ئی‌یو | زیان آور |
| کدهای ایمنی | آتش گیر R۱۰، در صورت خوردن زیان‌آور R۲۲ |
| شماره‌های نگهداری | دور از دسترس کودکان، عدم تنفس بخار مایع، جلوگیری از تماس با چشم و پوست، عدم استعمال دخانیات در هنگام استفاده |
| لوزی آتش | |
| نقطه اشتعال | |
| به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa) | |
| Infobox references | |
|
| |
تهیه
اک اک در صنعت از نوآرایی گرمایی ایزوپروپنیل استات تولید می‌شود:
CH۲(CH۳)COC(O)Me → MeC(O)CH۲C(O)Me
این ماده در آزمایشگاه از طریق واکنش استون با استیک انیدرید تحت کاتالیزور BF۳ تهیه می‌گردد:
(CH۳CO)۲O + CH۳C(O)CH۳ → CH۳C(O)CH۲C(O)CH۳
روش دیگر سنتز اک اک در آزمایشگاه، میعان کاتالیتیک بازی استون با اتیل استات است:
NaOEt + EtO۲CCH۳ + CH۳C(O)CH۳ → NaCH۳C(O)CHC(O)CH۳ + ۲ EtOH NaCH۳C(O)CHC(O)CH۳ + HCl → CH۳C(O)CH۲C(O)CH۳ + NaCl
کمپلکس‌های فلزی
اک اک در شیمی کوردیناسیون به عنوان لیگاند دودندانه یا کی لیت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ترکیبات زیر از مهمترین کمپلکس‌های فلزی اک اک هستند.
- Chromium(III) acetylacetonate
- Copper(II) acetylacetonate
- Copper(I) acetylacetonate
- Manganese(III) acetylacetonate
- Nickel(II) acetylacetonate
- Vanadyl acetylacetonate
- Zinc acetylacetonate
- Iridium acetylacetonates
- Aluminium(III) acetylacetonate