شمس‌الدین ایلدگز
بنیانگذار دودمان اتابکان آذربایجان
اتابک اعظم شمس‌الدین ایلدِگُز یا ایلدُگُز (مرگ در ۵۷۱ هجری قمری) بنیاگذار دودمان اتابکان آذربایجان بود.
شمس‌الدین ایلدگز در آغاز امیری بود از تبار قبچاق و داماد سلطان مسعود سلجوقی بود. او در دستگاه سلجوقیان پیشرفت نمود تا آنجا که به امارت آذربایجان رسید. او در حدود ۵۳۰ یا ۵۳۱ هجری قمری توانست حکومتی به‌نسبت مستقل را برپاسازد و به جز آذربایجان تا زمان مرگش بر اران، ری و اصفهان نیز چیره‌گردد.
احتمال داده‌اند که نام ایلدگز دگرگون‌شدهٔ واژهٔ ترکی ایلدنگیز باشد.