عابدین دینو

دینو در ۲۳ مارس ۱۹۱۳ در استانبول و در یک خانواده هنری به دنیا آمد. او نقاشی را از همان سال‌های اولیه و تحت تاثیر خانواده‌اش آغاز کرد. در کودکی او برای چندین سال در ژنو، سویس و فرانسه به همراه خانواده‌اش زندگی کرد و در سال ۱۹۲۵ به استانبول بازگشت. دینو تحصیلات راهنمایی خود را در دبیرستان آمریکایی کالج رابرت استانبول آغاز کرد اما مدرسه را رها کرد تا تمام زمان خود را به نقاشی اختصاص دهد. مقاله‌ها و کارتون‌های او خیلی زود در روزنامه‌ها و مجله‌ها منتشر شد و در سال ۱۹۳۰ او به همراهی پنج نقاش پیشرو دیگر گروه د را پایه‌گذاری کردند که تعدادی نمایشگاه از کارهایشان به نمایش گذاشتند. در همین زمان او کار تصویرگری کتاب شعر ناظم حکمت را نیز برعهده گرفت.

در سال ۱۹۳۳ سرگی یوتکویچ کارگردان اهل شوروی که فیلمی درباره آنکارا ساخته بود، دینو را به استودیوی لنفیل در لنینگراد دعوت کرد که با تشویق آتاتورک او این دعوت را قبول کرد. در لنینگراد او به عنوان طراح صحنه و دستیار کارگردان در چند فیلم مشارکت کرد و فیلمی با عنوان معدنچی‌ها را در مسکو، کی‌یف و اودسا کارگردانی کرد. کمی بعد از بازگشت به ترکیه دینو به پاریس سفر کرد و بین سال‌های ۱۹۳۷ تا ۱۹۳۹ در این شهر مشغول به نقاشی شد و هنرمندان مشهوری مانند گرترود استاین، تریستان تزارا و پیکاسو را ملاقات کرد.

بعد از بازگشت دوباره او به استانبول او در نمایشگاه مشهور بندرگاه شرکت کرد که به نقاشی‌هایی از ملوانان و ماهی‌گیران اختصاص داشت و نقاشان به‌نام ترکیه نیز در آن شرکت داشتند. این نمایشگاه بازخورد وسیعی در سطح جامعه داشت و از دینو خواسته شد تا غرفه ترکیه را در نمایشگاه جهانی نیویورک ۱۹۳۹ طراحی کند.

در زمان جنگ جهانی دوم دنیو طراحی‌هایی با تاثیر از جنگ کشید اما نحوه برخورد او با موضوعات سیاسی باعث ناخرسندی مقامات ترکیه شد و در حکمی نظامی او و برادر جوان‌ترش در سال ۱۹۴۱ به جنوب شرق ترکیه تبعید شدند که پیش از این پدربزرگشان فرماندار منطقه بود. سال‌های تبعید که تا ۱۹۴۵ به طول انجامید برای دینو از نظر هنری پربار بود. همسر دینو، گوزین دینو، در دبیرستان آدانا به تدریس فرانسه می‌پرداخت و خود نیز در یک روزنامه محلی کار می‌کرد و نقاشی‌های شاعرانه و واقع‌گرا از زندگی سخت مرد و شرایط کار و کارگران زراعی منطقه می‌کشید. در این زمان بود که او دو نمایشنامه کچل و وارثان را نوشت و مجسمه‌سازی را نیز آغاز کرد. در سال ۱۹۵۱ به او اجازه داده شد تا ترکیه را ترک کند. او ابتدا به رم رفت و نه ماه در آنجا ماند و سپس در سال ۱۹۵۲ در پاریس سکنی گزید.

در مدت کوتاهی، خانه‌ی گوزین و عابدین در پاریس پاتوق بسیاری از هنرمندان و نویسندگان معروف شد. این دو ابتدا به خانه‌ی استودیویی در طبقه بالای آپارتمان ماکس ارنست در اسکله‌ی سنت مایکل رفتند و سپس به آپارتمان کوچکی در لئور نقل مکان کردند.

دوستان خارجی و ترک آنها عبارت بودند از ناظم حکمت، یاشار کمال، احمت حمدی تانپینار و ملیه جودت که این فرصت را پیدا می‌کردند تا با یکدیگر در خانه‌ی دینو ملاقات کنند. دینوها همچنین همیشه آماده به کمک به نقاشان و دانشجویان جوان ترک در پاریس بودند و آنها را با مشاهیر هنر آشنا می‌کردند و در تثبیت آنها به عنوان هنرمند نیز یاری می‌رساندند.

برای هشت سال از سال ۱۹۸۵، عابدین دینو در نمایشگاه ''سالون د مای'' در پاریس شرکت می‌کرد و در این مدت گوزین دینو به تولید برنامه‌هایی برای رادیو فرانسه، آموزش زبان ترکی در دانشکده زبان سوربون و ترجمه آثار ادبی ترکی می‌پرداخت.

با اینکه عابدین دینو در خارج زندگی می‌کرد اما رابطه‌ی او با ترکیه و دوستانش در ترکیه قطع نشد و او همیشه علاقه‌ی زیادی به وقایع داخلی و خصوصاً سیاسی نشان می‌داد. او همواره دوست داشت تا با دیگر هنرمندان و نویسندگان همکاری کند و این کار را با نوشتن مقدمه و طراحی برای کتاب‌های دوستانش انجام می‌داد.

بعد از پیش از یک دهه دوری، دینو در سال ۱۹۶۹ برای نمایش آثارش به ترکیه بازگشت. در سال ۱۹۷۹ او به عنوان ریاست افتخاری مجمع ملی هنرهای نمایشی در فرانسه درآمد. فیلم او با نام ''گل!جام جهانی ۱۹۶۶'' نشان‌دهنده ذهن حساس و تصویری او بود و برایش ''جایزه‌ی فلاهرتی'' را به ارمغان آورد.

عابدین دینو به هرچیزی که زنده بود علاقه نشان می‌داد و با استادی تمام‌عیار آن تصویر را با قلم‌مو، مداد و دوربین ثبت می‌کرد. دو موضع موردعلاقه‌ی او دست‌ها و گل‌ها بودند. در کتاب کوچکی از طراحی‌هایش که همسرش گوزین در دهمین سالگرد درگشت عابدین منتشر کرد، عشق و حس تنهایی که الهام‌بخش او بودند، نمایان است.

دینو در هفتم دسامبر ۱۹۹۳ در بیمارستان ویلژوئیف در پاریس درگذشت و در قبرستان آشیان استانبول به خاک سپرده شد.

• (ترکی) Biyografi.info – زندگی‌نامه دینو
• (ترکی) Ada.com.tr – زندگی‌نامه دینو

• مجموعه نقاشی
• عابدین دینو در IMDb