فرماندهیبه سرپرستی یک یا چند واحد نظامی فرماندهی اطلاق می شود. ۱ - کاربرد فقهیاز احکام آن در باب جهاد سخن گفته اند. ۲ - تعیین فرماندهاز وظایف امام علیه السّلام به عنوان حاکم مسلمانان آن است که افرادی را در برابر حمله احتمالی مشرکان بسیج کند و آنان را به ترتیب در مرزها و نواحی مختلف مستقر سازد و در هر ناحیه ای فرماندهی - با ویژگی هایی که خواهد آمد - بر ایشان بگمارد. چنان که بر امام علیه السّلام مستحب است هنگام جنگ سپاهیان را در گروه های مختلف سازماندهی کند و در رأس هر گروه فرماندهی بگمارد. همچنین مستحب است برای هر لشکری که به سوی دشمن گسیل می کند، چند فرمانده تعیین نماید که به ترتیب، فرماندهی را - در صورت بروز مشکلی برای فرمانده پیشین - بر عهده گیرند. [۳]
کشف الغطاء، ج۴، ص۳۸۳.
۳ - ویژگیهای فرماندهفرمانده باید مورد اطمینان و امین ، آشنا به امور جنگ و صاحب نظر در فنون نظامی ، شجاع، قوی، خردمند و زیرک باشد. ۴ - اطاعت از فرماندهاطاعت از فرمانده منصوب از سوی امام علیه السّلام یا نایب او، واجب است. [۵]
کشف الغطاء، ج۴، ص۳۷۳.
۵ - وظایفوظایف یک فرمانده سپاه به قرار زیر است: ۵.۱ - قرائت آیات جهادمستحب است فرمانده سپاه پیش از آغاز جنگ، آیات جهاد را که در بردارنده نبرد با مشرکان و کافران و احکام مربوط به آن است برای سپاهیان بخواند، مانند آیات ۱۹۰ تا ۱۹۳ سوره بقره و ۷۴ تا ۷۷ سوره نساء . ۵.۲ - تدابیر نظامیبایسته است فرمانده لشکر که عزم نبرد با دشمن دارد، ابتدا از خدای تعالی طلب خیر کند و از او نصرت و یاری بطلبد و سپاهیانش را در گروه ها و دسته های متعدد سازماندهی کند و هر گروه را زیر پرچم شجاع ترین و بیناترین فرد به امور جنگی قرار دهد و نیز برای آنان، شعار و نشانه ای که یکدیگر را بشناسند، انتخاب نماید. [۸]
إصباح الشیعة، ص۱۸۸.
۵.۳ - تعیین جایزهفرمانده لشکر می تواند برای پیشبرد جنگ، مالی معیّن به عنوان حق جعاله برای افراد تأثیرگذار و پیشرو قرار دهد، مانند اینکه بگوید: هرکس راهکار فتح دژ دشمن را ارائه دهد، فلان مبلغ به او داده می شود. ۵.۴ - دفع منافقجایز نیست فرمانده لشکر کسی را که علیه مسلمانان جاسوسی می کند و یا میان آنان دشمنی می افکند، همراه خود به جنگ ببرد. ۵.۵ - امان دادنفرمانده لشکر می تواند از طریق پیک به دشمن امان دهد. سزاوار است برای فرستادن امان نامه پیکی را برگزیند که مرد ، مسلمان، امین و عادل باشد. ۶ - پانویس
۷ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۵، ص۶۷۷، برگرفته از مقاله«فرماندهی». |