عننعَنَن، نوعی ناتوانی جنسی در مردان است. ۱ - مفهوم عَنَنبه بیماری جنسی ای که بر اثر آن آلت تناسلی مرد نعوظ نمی‌کند، به گونه‌ای که ناتوان از آمیزش می‌گردد، عنن و به مرد مبتلا به آن « عِنّین » گویند. ۲ - کاربرد فقهیاز احکام آن در باب‌های نکاح ، قصاص و دیات سخن گفته‌اند. ۲.۱ - در نکاحعنن از عیوبی است که با پیدایی آن زن می‌تواند عقد نکاح را برهم زند. بنابر قول مشهور، در ثبوت حق فسخ برای زوجه تفاوتی میان عارض شدن این بیماری قبل از عقد و پس از عقد و قبل از آمیزش نیست. آیا پیدایی این بیماری پس از آمیزش نیز موجب ثبوت حق فسخ برای زن می‌شود یا نه؟ مسئله محل اختلاف است. بیشتر فقها قائل به قول دوم اند. اگر مرد تنها از آمیزش با زنی خاص ناتوان باشد و نسبت به غیر او قدرت بر آمیزش داشته باشد، عنین به شمار نمی‌رود. همچنین است بنابر قول مشهور اگر مرد از آمیزش در قُبل ناتوان، لیکن بر آمیزش در دُبُر زوجه توانا باشد. ۲.۱.۱ - راه ثابت عننعنن با اقرار مرد و نیز با بیّنه بر اقرار او ثابت می‌شود؛ چنان که بنابر قولی با خودداری مرد از سوگند خوردن و بنابر قولی دیگر با سوگند خوردن زن در صورت خود داری مرد از آن ثابت می‌گردد. [۵]
مفاتیح الشرائع، ج۲، ص۳۰۵.
به قول برخی قدما، اگر مرد منکر عنن باشد، آلت تناسلی او در آب سرد قرارداده می‌شود. اگر جمع شد، ادعای مرد و اگر جمع نشد ادعای زن مبنی بر عنّین بودن مرد پذیرفته می‌شود. [۶]
المقنع، ص۳۲۲.
با ثبوت عنن مرد، زن می‌تواند به حاکم شرع مراجعه کند. حاکم یک سال به مرد مهلت می‌دهد تا بیماری خود را درمان و با همسرش آمیزش کند. اگر با گذشت یک سال همچنان ناتوان از آمیزش باشد، زن می‌تواند عقد را برهم زند و نصف مهر خود را بگیرد، و چنانچه زن با آگاهی از عنیّن بودن شوهر بر آن صبر کند و به زندگی با شوهر تن دهد، حق فسخ وی از بین می‌رود چنانچه مرد مدّعی آمیزش و زن منکر آن باشد، گفته مرد با سوگند یاد کردن بر آن پذیرفته می‌شود. همچنین پس از ثبوت عنن و مهلت دادن حاکم، اگر مرد مدعی شود که در طول مدت یک سال با زن آمیزش کرده‌است، به قول اشهر میان فقها گفته او با قسم پذیرفته‌است. برخی گفته‌اند:اگر مرد در حالی که زن باکره است مدعی آمیزش در قُبُل باشد، زن توسط کارشناسان زن آزمایش می‌شود تا معلوم شود بکارتش باقی است یا زایل شده‌است. در فرض زوال بکارت، ادعای مرد با قسم پذیرفته می‌شود و اگر بیوه باشد، دستگاه تناسلی زن با چیزی چون زعفران آغشته می‌شود، در صورتی که بر آلت تناسلی مرد پس از دخول، آثار آن نمایان باشد، حرف مرد پذیرفته‌است. چنانچه مرد ادعا کند با زنی جز آن زن آمیزش کرده یا با آن زن در دُبُر آمیزش کرده‌است، قول او با قسم پذیرفته‌است و در صورت خودداری از قسم خوردن آیا به صرف امتناع ، علیه او حکم می‌شود یا قسم به زن برگردانده می‌شود و با سوگند خوردن زن، به نفع او حکم می‌گردد؟ مسئله اختلافی است. ۲.۲ - در قصاصاگر آلت تناسلی مردِ مبتلا به عنن توسط مردی سالم بریده شود، آیا جانی قصاص می‌شود یا نه؟ مسئله محل اختلاف است. بنابر قول دوم، دیه ثابت خواهد بود. ۲.۳ - در دیاتبنابر قول مشهور، اگر آلت تناسلی مرد مبتلا به عنن توسط مردی سالم بریده شود، بر قطع کننده یک سوم دیه ثابت می‌گردد؛ اما اگر آلت تناسلی مردی به سبب جنایت ، مبتلا به عنن شود، به قول مشهور، بر جانی دو سوم دیه ثابت می‌گردد. [۱۳]
مرآة العقول، ج۲۴، ص۸۷.
[۱۴]
کشف اللثام، ج۱۱، ص۳۴۰.
برخی، دیه کامل را ثابت دانسته‌اند. ۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۶۸۰، برگرفته از مقاله«عنن». |