صائبهصابئه، گروهی از کفّار است. ۱ - تعریفصابئه ـ که جمع آن صابئان و صابئین است ـ از گروههای مذهبی می‌باشد که قرآن کریم از آنان نام برده است ۲ - صابیمیگویند کلمه «صابی» برگرفته از لغت آرامی به معنای «مُغتَسِل» ( غسل کننده) است [۴]
الجزیة و احکامها، ج۶۹ ـ ۷۰.
۳ - در فقهاز عنوان یاد شده در بابهای جهاد و نکاح سخن گفته‌اند. ۴ - عقائددر این‌که صابئان دارای چه آیینی‌اند و عقاید آنان چیست اختلاف است. گروهی ستاره پرست ؛ فرقه‌ای از نصارا ؛ فرقه‌ای از یهود ؛ گروههای پراکنده که برخی ستاره پرست و برخی نصرانی‌اند؛ جمعیتی پیرو شریعت حضرت نوح و گروهی از اهل کتاب که پایبند زبوراند، از جمله دیدگاههایی است که درباره آنان گفته شده است [۵]
جامع المقاصد، ج۱، ص۳۸۴ ـ ۳۸۵.
[۶]
کشف اللثام ج۷، ص۲۱۷.
[۷]
جواهر الکلام ج۳۰، ص۴۵.
۵ - عقائد صائبان کنونیصابئان عصر کنونی به خداوند و نیز معاد و بهشت و جهنم معتقداند و فرشتگان را بزرگ می‌دارند و به نبوت آدم ، نوح ، سام و یحیی علی نبیّنا و آله و علیهم السّلام اعتقاد دارند؛ لیکن منکر نبوت سایر انبیا می‌باشند. کتاب دینی آنان « کنز اَرِبّا » (گنج بزرگ) نامیده می‌شود که معتقداند همان صحف آدم علیه‌السلام است. ۶ - بررسی عقائد صائباندر این‌که صابئان از اهل کتاب به شمار می‌روند یا حکم سایر کفار غیر کتابی را دارند، اختلاف است. بر کتابی نبودن آنان ادعای اجماع شده است. برخی گفته‌اند: اگر صابئان با یهودیان و مسیحیان تنها در فروع اختلاف داشته باشند از آنان به شمار می‌آیند و حکم اهل کتاب بر ایشان جاری می‌شود؛ اما اگر اصول دینشان با آنان متفاوت باشد به اهل کتاب ملحق نمی‌شوند و حکم کافر حربی را دارند [۸]
کنز الفوائد، ج۱، ص۳۸۷ ـ ۳۸۸.
[۹]
مهذب الاحکام، ج۱، ص۱۷۳.
برخی دیگر گفته‌اند: چنانچه آنان خود را منتسب به یهودیان یا مسیحیان بدانند، حتی در صورتی که در بخشی از عقاید و اصول با آنان اختلاف داشته باشند، احکام اهل کتاب بر آنان جاری می‌شود [۱۰]
جواهر الکلام، ج۱، ص۴۵ ـ ۴۶.
برخی، صابئان را به‌طور مستقل از اهل کتاب و در ردیف یهودیان و مسیحیان و مجوسیان شمرده و آنان را دارای کتابی مستقل و جدا از آن سه گروه دانسته‌اند [۱۱]
منهاج الصالحین، ج۱، ص۳۹۱.
[۱۲]
توضیح المسائل مراجع ج۱، ص۱۴۸.
[۱۳]
توضیح المسائل مراجع ج۱، ص۱۴۹.
۷ - فهرست منابع(۱) جامع المقاصد. (۲) کشف اللثام. (۳) جواهر الکلام. (۴) الجزیة و احکامها. (۵) کنز الفوائد. (۶) مهذب الاحکام. (۷) منهاج الصالحین. (۹) توضیح المسائل مراجع؛ ۸ - پانویس
۹ - منبعموسسه دائرة‌المعارف‌الفقه‌الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، آیت‌اللّه سیدمحمود هاشمی‌شاهرودی، جلد ۵، مقاله صائبه. |