تملکمالک شدن را تَمَلُّک گویند و در بابهای مربوط به عقود و ایقاعات و نیز بابهایی نظیر جهاد، احیاء موات و حدود از آن سخن رفته است. ۱ - حکم تکلیفی تَمَلُّکتملّک به معنای فراهم کردن اسباب آن همچون قبول در عقود، حیازت، و احیاء موات، امری مباح است، لیکن گاهی ـ به سبب عارضه‌ای ـ حکم دیگری پیدا می‌کند، مانند کراهت تملّک از راه قرض گرفتن بدون ضرورتیا وجوب تملّک آب وضو با خریدن در صورت توقف تحصیل آب بر آن. ۲ - اركان تملكوجود سبب تملّك و تملّك كننده دو رکن اساسى حصول تملّك است. ۲.۱ - سبب تملّكسبب تملّك يا اختیاری است يا قهری. اسباب اختيارى عبارتند از: ۱. قبول در عقود تمليكى همچون بیع، هبه، صدقه، صلح، اجاره و جز آنها. ۲. حیازت. ۳. احیاء موات. ۴. غنیمت. ۵. التقاط. ۶. اخذ به شفعه. ۷. مقاصّه. اسباب قهرى تملّك عبارتند از: مرگ كه سبب انتقال قهرى مال میّت به ورثه او مى‌گردد. و ارتداد كه اموال مرتد با شرايطى به طور قهرى به ورثه او منتقل مى‌شود. ۲.۲ - تملّك كنندهدر تملّك كننده اهليّت شرط است. انسان حتى جنینِ در رحم مادر، صلاحيت تملّك دارد؛ از اين‌رو، جنين ارث مى‌برد به شرط آنكه زنده به دنیا آيد. ۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۲، ص۶۳۵. |