تلنگانهتِلَنْگانه، ناحیـه‌ای در ایالت آندهرا پـرادش هند می‌باشد. ۱ - معرفی اجمالیایـن ناحیه با ۸۰۰۱۱۴ کمـ ۲ مساحت، بزرگ‌ترین ناحیۀ اداری ایالت آندهرا پرادش به‌شمار می‌رود. تلنگانه در فلات دکن واقع شده، و از سمت غرب به رشته کوه‌های گات و از شرق به خلیج بنگال محدود است. [۱]
تلنگانه، Wikipedia , enwikipedia org/wiki.
دو رودخانۀ گودآری در شمال و کریشنا در جنوب، از غرب به شرق در این ناحیه جریان دارند. [۲]
تلنگانه، Wikipedia , enwikipedia org/wiki.
تلنگانه شامل مناطق شمال و شمال شرقی آندهرا پرادش، از جمله شهرستان‌های ورنگال، عادل‌آباد، خمامه، ماهابوبنگار، نالگوندا، رنگاردی، کریم نگر، نظام‌آباد، مدک، و حیدرآباد (مرکز این ایـالت) است. [۳]
تلنگانه، Wikipedia , enwikipedia org/wiki.
[۴]
Britannica.
مـردم تلنگانـه بـه زبان تلگو سخن می‌گویند، اما زبان‌های هندی و اردو نیز در آن‌جا رواج دارد. [۵]
تلنگانه، Wikipedia , enwikipedia org/wiki.
[۶]
Britannica.
تلنگانه از نظر اقتصادی توسعۀ چندانی نیافته است و از مناطق فقیر ایالت آندهرا پرادش به شمار می‌رود. [۷]
Telangana, wwwtelanganacom/historyhtm.
۲ - وجه تسمیه تلنگانهنام تلنگانه برگرفته از تری لینگامز است که اشاره به ۳ زبان یا لهجۀ آبول ایوا دارد. ۳ - تلنگانه در دوره باستاناین منطقه در دورۀ باستان به سبب وجود ۳ معبد مهم در آن از اشتهار برخوردار بوده است [۸]
EI۲.
[۹]
The Imperial Gazetteer of India, New Delhi, ۱۹۸۱، ج۲۳، ص۲۷۵-۲۷۶.
از تلنگانه در مهابهاراتا (از منظومه‌های حماسی هند باستان) به عنوان پادشاهی تلینگا یاد شده است. بر اساس روایت مهابهاراتا، مردم این پادشاهی قبیله‌ای شناخته شده از تلاونا بودند که در ناحیۀ تلنگانه سکنا داشتند و در نبرد بزرگ پنداوا در منظومۀ مهابهاراتا از آن یاد شده است. [۱۰]
Wikipedia , enwikipedia org/wiki.
ناحیۀ تلنگانه از سده ۳ق‌م تا سده ۳م در قلمرو سلسلۀ ساتاواهانا (اندرابودایی) بود. [۱۱]
Britannica.
[۱۲]
Telangana, wwwtelanganacom/historyhtm.
۴ - تلنگانه در منابع تاریخیاز تلنگانه در منابع تاریخی رویدادهای مربوط به دورۀ خلجیان و تغلقیان و بهمنیان که بر نواحی شرقی دکن نیز چیرگی داشتند، یاد شده است. [۱۳]
طباطبا، علی، برهان مآثر، ج۱، ص۵-۱۰، دهلی، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
[۱۴]
The Imperial Gazetteer of India, New Delhi, ۱۹۸۱، ج۲۲، ص۲۷۵-۵۸۱.
[۱۵]
The Imperial Gazetteer of India, New Delhi, ۱۹۸۱، ج۷، ص۳۶۷.
[۱۶]
کرمی، مجتبی، نگاهی به تاریخ حیدرآباد دکن، ج۱، ص۱۳، تهران، ۱۳۷۳ش.
[۱۷]
EI۲.
در دورۀ حکومت سلطان محمود بهمنی (۸۸۷-۹۲۴ق)، سلطان‌قلی (بنیان‌گذار سلسلۀ قطب شاهیان) به امارت تلنگانه رسید و لقب قطب‌الملک یافت. او تا ۹۱۸ق/۱۵۱۲م در این سمت باقی ماند و در آن سال رایت شاهی برافراشته و اعلام استقلال کرد؛ اما از آن‌جا که ارادتی به سلطان محمود بهمنی داشت، تا ۹۲۴ق که او زنده بود، هر ماه مبلغی به‌عنوان هدیه به دربار او می‌فرستاد. پس از مرگ سلطان محمود، سلطان‌قلی قلعه‌های مجـاور منطـقـۀ خـود را (کـه شمـار آنهـا را ۶۰ تـا ۷۰ قلعـه برشمرده‌اند) تسخیر کرد و قلمرو خود را در شرق تا کرانه‌های غربی خلیج بنگال گسترش داد؛ چون سلطان‌قلی شیعه مذهب و از مریدان مشایخ صفوی بود، به پیروی از شاه اسماعیل صفوی مذهب شیعه را در قلمرو خود مذهب رسمی اعلام نمود و دستور داد در خطبه‌های نماز جمعه نام ائمه اثنا عشری قرائت شود. همچنین در خطبه‌ها نام شاه اسماعیل صفوی را مقدم بر نام خود قرار داد. [۱۸]
میرعالم، حدیقة العالم، ج۱، ص۹-۱۳، حیدرآباد دکن، ۱۳۰۹ق.
[۱۹]
فرشته، محمدقاسم، تاریخ، ج۲، ص۱۶۷-۱۶۸، کانپور، ۱۳۰۱ق.
[۲۰]
کرمی، مجتبی، نگاهی به تاریخ حیدرآباد دکن، ج۱، ص۴۶، تهران، ۱۳۷۳ش.
۱. Wikipedia. ۲. Telangana. ۳. The Imperial... پس از سقوط سلسلۀ قطب‌شاهی (۱۰۹۸ق/۱۶۸۷م)، آصف‌جاهیان بر این منطقه حکمرانی کردند. [۲۱]
صاعدی شیرازی، احمد، حدیقة السلاطین قطب شاهی، ج۱، ص۳۱۹، به کوشش علی‌اصغر بلگرامی، حیدرآباد دکن، ۱۹۶۱م.
[۲۲]
Telangana, wwwtelanganacom/historyhtm.
[۲۳]
Wikipedia , enwikipedia org/wiki.
در سدۀ ۱۱ق/ ۱۷م، ناحیۀ تلنگانه بـه تابعیت گورکانیان هنـد درآمد. [۲۴]
Telangana, wwwtelanganacom/historyhtm.
در اوایل سدۀ ۱۲ق/۱۸م، با تجزیۀ امپراتوری گورکانیان، سلسلۀ مسلمان آصف‌جاهیان نظام حیدرآباد را تأسیس کردند. این نظام بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین نواب‌نشین‌های هند را تشکیل می‌داد که تا بخش‌هایی از مدرس را نیز دربر می‌گرفت [۲۵]
Wikipedia , enwikipedia org/wiki.
[۲۶]
EI۲.
در ۱۳۲۶ش/۱۹۴۷م با استقلال هند از انگلستان، نظام حیدرآباد خواستار استقلال خود از هند شد، اما در ۱۹۴۸م به عنوان ایالتی در قلمرو حکومت هند باقی ماند. در آن روزگار ۲۲ شهرستان تلگوزبان در ناحیۀ دکن وجود داشت که ۹ شهرستان آن در منطقۀ تلنگانه واقع بودند. در ۱۹۵۳م تشکّل ایالت آندهرا بر پایۀ وحدت زبانی تحقق یافت و سپس در ۱۹۵۶م منطقۀ تلنگانه که جزو حیدرآباد دکن بود، متحداً ایالت واحدی با عنوان آندهرا پرادش تشکیل دادند. [۲۷]
آندهرا پرادش، Wikipedia , enwikipedia org/wiki.
۵ - فهرست منابع(۱) صاعدی شیرازی، احمد، حدیقة السلاطین قطب شاهی، به کوشش علی‌اصغر بلگرامی، حیدرآباد دکن، ۱۹۶۱م. (۲) طباطبا، علی، برهان مآثر، دهلی، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م. (۳) فرشته، محمدقاسم، تاریخ، کانپور، ۱۳۰۱ق. (۴) کرمی، مجتبی، نگاهی به تاریخ حیدرآباد دکن، تهران، ۱۳۷۳ش. (۵) میرعالم، حدیقة العالم، حیدرآباد دکن، ۱۳۰۹ق؛ نیز: (۶) Britannica. (۷) EI۲. (۸) The Imperial Gazetteer of India, New Delhi, ۱۹۸۱. (۹) Telangana, wwwtelanganacom/historyhtm. (۱۰) Wikipedia , enwikipedia org/wiki. ۶ - پانویس
۷ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «تلنگانه»، شماره۶۰۷۷. رده‌های این صفحه : ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۲۰۱۴ (میلادی) | ایالت‌های هند | بنیان‌گذاری‌های ۲۰۱۴ (میلادی) در هند | مقالات دانشنامه بزرگ اسلامی
|